सायकल सफर डेबरिंग ते सूमडो... प्राणवायूची कमतरता आणि अडचणी सोडविण्याची सुसंधी...दि. १९ जुलै २०२४

सायकल सफर डेबरिंग ते सूमडो... प्राणवायूची कमतरता आणि अडचणी सोडविण्याची सुसंधी...

दि. १९ जुलै २०२४

सोकर हॉटेल मध्ये रात्री जेवल्यावर संजय आणि परेश ताबडतोब झोपायला खोलीवर गेले...

 हॉटेलचा चालक संजीवबरोबर थोडावेळ गप्पा मारत बसलो... बर्फ वृष्टी सुरू झाल्यावर ऑक्टोबर ते जुन पर्यंत  लडाखचे रस्ते टुरिस्ट साठी बंद होतात... या वेळी हॉटेल बंद करून संजीव गोव्यामध्ये एका तीन तारांकित हॉटेल मध्ये काम करतो... त्याला विचारले अतिशय चांगला पगार, सुखासोई गोव्यात असताना... तू डेबरिंग मध्ये का येतोस... त्याने दिलेले उत्तर एकदम मार्मिक होते... 

टुरिस्ट लोकांची सेवा करण्याचे आणि चार लडाखी कुटुंबांना काम देऊन त्यांच्या  पोटापाण्याचा प्रश्न सोडविण्याचे भाग्य मिळते... तसेच माझ्या मातृभूमीच्या... लडाखच्या सेवेसाठी आणि उन्नतीसाठी मी पुन्हा पुन्हा लडाख मध्ये येतो... गोव्याच्या पैशापेक्षा माझी लडाखी माणसे मला अतिशय प्रिय आहेत... 

खरचं परदेशात जाणारी आपली मुले असा विचार करतात काय... 

सायकल सफरी मध्ये भेटणारी माणसे... आपल्याला जीवनाचं तत्त्वज्ञान शिकवत असतात... संजीवला आश्वासन दिलं... माझ्या सर्व सायकलिस्ट मित्रांना तुझ्या  होम स्टेची नक्की शिफारस करेन... 

रात्री नऊ वाजता रूमवर आलो...  थोडावेळ ध्यानस्थ झालो...  संजय जोरजोरात श्वास घेत होता...  त्याला प्राणवायू  कमी पडत होता... अजून काहीकाळ लागणार होता त्याला वातावरणाशी एकरूप होण्यासाठी... 

रात्री गरम व्हायला लागले... म्हणून जाकीट कानटोपी ग्लोव्हज काढून टाकले... खिडकीची काच थोडी उघडली... दोघेही  निवांत झोपी गेले होते... 

पांग आणि डेबरिंग येथे  होम स्टे बाथरुमसह होत्या. तसेच आंघोळीसाठी विनंती केल्यावर गरम पाणी सुद्धा मिळाले होते... तसेच दोन्ही ठिकाणी सोलर  लाईट असल्यामुळे सायंकाळी सात ते अकरा दरम्यान इन्व्हर्टरवर लाईटची व्यवस्था होती... त्याच दरम्यान टॉर्च, पॉवर बँक, सायकल लाईट आणि मोबाईल चार्ज करुन घ्यावे लागत होते...  हॉट स्पॉट मार्फत गुगल पे द्वारे पैसे ट्रान्सफॉर्मर करण्याची सुविधा होती... आणि विनंती केल्यावर व्हॉट्स ॲप कॉल आणि  मेसेज पाठवता येत होते... म्हणूनच पोष्ट पेड सिमकार्ड नसून सुद्धा तुम्हा सर्वांना आमची ख्याली खुशाली कळवता येत होती... 

सकाळी पाच वाजता उठलो... प्रातर्विधी आटपून तासभर मेडीटेशन केले... येथे पहाटेच टकटकीत ऊजाडते... सात वाजता खोलीला जाग आली होती... 

संजीवचा सहकारी... नाष्टा किती वाजता लावायचा हे विचारायला आला... आम्ही हॉटेल मध्ये आल्यावर पराठे आण... सर्व कार्यक्रम आटपून बाहेर आल्यावर सायकलची मरम्मत सुरू झाली... डिझेलिंग आणि सिलिकॉन ऑईलींग करून सायकल रेडी झाल्या... 

बहारदार आलू पराठा... संजीवने अतिशय कलात्मकरित्या मेजावर आणला असता त्याचा फोटो तुम्हा सर्वांना पाठवण्याचा मोह आवरता आला नाही... पराठा मोठा असल्यामुळे तिघांनी अर्धा अर्धा खाल्ला... आणि उरलेला बांधून घेतला... 

संजीव म्हणाला... साठ किमी वर असलेल्या  सूमडो गावी जाण्यासाठी तुम्हाला लवकर निघायला हवे होते... मध्ये  पन्नास किमी वर मुद गाव लागेल तिथे सुद्धा राहण्याची व्यवस्था होईल... तसेच  वीस किमी वर असलेल्या  सोकर तलावा जवळ खाण्याची व्यवस्था होईल... 

बरोबर सव्वा नऊ वाजता सायकल वारी सुरू झाली... सूमडोकडे...  आता मनाली लेह हायवे सोडून माहेच्या रस्त्याला लागलो होतो...

 

रस्ता एकदम टकाटक होता... आणि गाड्यांची रहदारी कमी झाली होती... हळू हळू संजय मागे पडू लागला... त्याला मानसिक ऊर्जा देण्यासाठी... पुढे जाऊन पुन्हा मागे येत होतो... काही वेळाने लक्षात आले... तो खूपच मागे पडतो आहे...

त्यामुळे सतत त्याच्या मागे राहून त्याला मोटिव्हेट करत होतो... डांबरी रस्ता रोलिंग टाईप होता...

आताची राईड सुद्धा पंधरा हजार फुटावरुन सुरू असल्यामुळे वातावरण विरळ होते... त्यामुळे सतरा किमी वरील नोरबू गावात पोहोचायला दोन तास लागले होते...

तेथील नोरबू टपरी धाब्यावर उकडलेली अंडी आणि मॅगी ऑर्डर दिली... खुर्चीत बसल्या बसल्या संजय झोपी गेला होता... 

मालकाचे नाव सुद्धा नोरबू होते... त्याने विचारले... कुठून आलात... ताबडतोब "बंबईसे आया मेरा दोस्त दोस्त को सलाम करो" गाणे म्हणत डान्स सुरू झाला... त्यात परेश सुद्धा सामील झाला. 

त्या धाब्यावर तिबेटीयन मेंढा (न्यान) चे शिंग होते... ते शिंग सायकल वर ठेऊन फोटो काढले...

गाणे सुद्धा गायले...  हे सर्व संजयला रिलॅक्स करण्यासाठी होते... नोरबू म्हणाला येथून सुमडो चाळीस किमी आहे...  मध्ये नऊ किमीचा सोकर घाट आहे... तुम्ही नाही पोहोचू शकणार... त्याची इच्छा होती आम्ही तिथेच राहावे... आमचा प्लॅन बी तयार होता... 

नाष्टा करून नोरबु गावातून पुढे प्रस्थान केले... काम करता करता  भगवंताचे नाव घेणारा तिबेटी पहिला... त्याच्या  पाणीदार काळ्याभोर चेहऱ्यावर तेजाचे वलय होते... आणि "ॐ मणिपद्मे हूँ" या मंत्राचा जप सुरू होता... 

रस्त्याचे काम सुरू असल्यामुळे गाड्यांसाठी वाळवंटातून तात्पुरता मार्ग तयार केला होता... त्यात मार्गावर एक डिझेल टँकर मातीत रुतून बसला होता... त्याला JCB ने बाहेर काढण्याचे जोरदार प्रयत्न सुरू होते...

पुढील चार किमी अंतरावरील सोकर गाव येई पर्यंत संजय एकदम थकला होता... आम्हाला सतत पुढे पुढे जा म्हणत होता... खुप दमलो आहे आता सायकलिंग करू शकणार नाही असा त्याचा घोषा सुरू झाला... सायकल ढकलत पुढे निघाला होता...

त्याचा माईंड गेम सुरू झाला होता... त्याच्या मनाने कच खाऊ नये म्हणून सतत त्याच्याशी बोलत होतो... पुढील चार किमी अंतर त्याने कसेबसे कापले... परेश मात्र निवांत पेडलिंग करत होता...

परेशला सांगितले आता पुढे जाऊन एखादी जीप मिळते का बघ... 

घाट नऊ किमीचा होता आणि आम्ही सोळा हजार फुटांवर जाणार होतो... एक अवघड शॉर्ट कट घाटी वर सायकल ढकलत चढलो... मातीवरून सायकल स्लीप होत होती... म्हणून पेडलींग करणे अशक्य होते... घाटावर मुद वरून येणाऱ्या दोन लगेज जीप आल्या... त्यांच्याशी बोलणे केल्यावर घाटाच्या टॉप पर्यंत घेऊन जाण्याचे तो आठशे रुपयात तयार झाला... पुढे सूमाडो गावापर्यंत उतारच होता... तीनही सायकल लगेजसह जीपमध्ये चढविल्या चढाचा रस्ता ऑफ रोडींग होता.. आम्ही ड्रायव्हर शेजारी न बसता... मागच्या बाजूला सायकल सांभाळत उभे राहिलो... वळणार आमचा तोल जात होता परंतु ब्रेक दाबून ठेवल्यामुळे सायकल हलत नव्हत्या...  वीस मिनिटात जीपने आम्हाला सोकर पास टॉप वर सोडले... 

प्रचंड वारे वाहत होते... लडाख मध्ये असलेल्या प्रत्येक घाटाच्या टॉपवर देवाची मूर्ती असते आणि दगड रचून प्रचंड पताके लावलेले असतात... लोकल गाड्या या टॉपला प्रदक्षिणा घालतात... फोटो कडून आम्ही सुद्धा प्रदक्षिणा घातली...

आता सुरू झाली डाऊन हील सायकल वारी... डांबरी रस्ता एकदम झकास होता... दोघेही पुढे झाले... मी किंचित मागे होतो... सायकल मधून घार घुर आवाज येऊ लागला... पाहिले तर मागचे मडगार्ड चाकाला घासत होते.... म्हणून ते काढून ठेवले... पुन्हा थोड्या वेळात चटाक पटाक आवाज येऊ लागला... पाहिले तर  सायकल फ्रेमला बांधलेली प्लॅस्टिक टॅग स्पोक मध्ये अडकत असल्यामुळे आवाज येत होता... टॅग सरळ केला... थोड्याच वेळात मागचा गियर अडकू लागला आणि खाड खुड आवाज येऊन चेन पडली... काहीतरी मेजर प्रॉब्लेम आला आहे याची जाणीव झाली... दोघेही बरेच पुढे गेले होते...

सायकल निरीक्षण करताना लक्षात आले मागचा डिरेलर हॅंगर  वाकडा झाला आहे... त्यामुळे दोन्ही पुली मधून चेन सटकत होती... सायकल उलटी केली...... टूल किट मधून पक्कड काढून हॅंगर सरळ करण्याचा प्रयत्न केला... पण तो सरळ  होईना...  चाक बाहेर काढल्या शिवाय हॅंगरचे  काम करता येणार नव्हते... दोघांना सायकल ब्रेक डाऊन झाली म्हणून निरोप देणे सुद्धा आवश्यक होते...

 तेव्हढ्यात एक कँपर टॉप वरून खाली आली... तिला थांबवून सायकल ब्रेक डाऊन झाली आहे... पुढील गावा पर्यंत सोडणार का ही विनंती केली... त्या कँपर मध्ये दोघेजण होते... तयार झाले आणि सायकल लोड करायला मदत सुद्धा केली... संजय आणि परेश अजून मी खाली येत नाही म्हणून वर चढायला निघाले होते... दोघेही वाटेत भेटले... सायकल ब्रेक डाऊन झाली आहे... पुढच्या गावात भेटूया म्हणून निरोप दिला... सायकलला प्रॉब्लेम कसा आला... या पेक्षा तो सोडवता कसा येईल याचे विचारचक्र सुरू झाले...

 पुढे उतारा वरच्या मुद गावातील धाब्यावर पोहोचलो... तिथेच गाडी थांबवून ड्रायव्हरच्या मदतीने  सायकल  खाली उतरवली... ड्रायव्हरला विचारले... किती पैसे देऊ... तर त्याने चटकन खिशातून शंभर रुपये काढून मला देऊ लागला... आणि म्हणाला मेरे पास इतना ही है... त्याला म्हणालो आपको कितना पैसा देऊ... त्याने हात जोडले... आणि त्याने समोरच असलेल्या BROच्या कॅम्प मध्ये जीप वळवली... हा अनुभव अतिशय अनपेक्षित होता... 

तेव्हढ्यात संजय आणि परेश पोहोचले होते... सर्ली वरील सर्व सामान काढून... तिला उलटी केली...

आणि मागील चाक काढून पकडीने वाकडा झालेला हॅंगर सरळ केला... सायकल गियर मध्ये टाकून तपासणी केली पण एक आणि दोन नंबरच्या गियरमध्ये चेन अडकत होती... त्या दोन गियर मध्ये सायकल न चालविण्याचे ठरविले... टेस्ट राईड घेतली... 

मुद गावाजवळील धाब्यावर चहा बरोबर सोबत आणलेले पराठे खाल्ले... वाटेत एक किमी वर गरम पाण्याचे झरे लागले...

 

तेथे फोटोग्राफी करून चार किमी वरील सुमडो गावात पोहोचलो... सर्लीने छान साथ दिली... सायंकाळचे सहा वाजले होते...

डेबरिंग ते सुमडो ह्या ५९ किमी सायकल राईडसाठी तब्बल नऊ तास लागले होते... यावरून लडाख मधील सायकलिंग किती जिकरीची आहे... याची कल्पना येते...

सुमडो गावात तीन चार होम स्टे पाहिले पण ते त्यांचे टॉयलेट बाथरूम बाहेर होते... त्यामुळे ते नाकारले... शेवटी सेल्फ कंटेन्ड रूम मिळाला... पण त्याने तीन पट जास्त पैसे सांगितले... तरीसुद्धा तो स्वीकारला... रात्री भर कडाक्याच्या थंडीत घराबाहेर लघवीला जाणे कठीण होते... घर मालकाने आंघोळीला गरम पाणी देण्याचे कबूल केले... या गावात इलेक्ट्रिसिटी आहे त्यामुळे चोवीस तास लाईट मिळणार होती... तसेच बाजूला असलेल्या मॉनेस्ट्री मधून वायफाय उपलब्ध झाले होते...

रात्री हॉटेल मध्ये दाल चावल आणि फुलगोभी भाजी जेवताना... मालकाला विचारले गावात फक्त तुमच्याच होम स्टे मध्ये सेल्फ कंटेन रूम का... तो म्हणाला.. येथील गावकरी अजून प्राचीन जगात वावरत आहेत... त्यांना घरात संडास ही संकल्पना मान्य नाही... पण त्यामुळे कुटुंबासह येणाऱ्या टुरिस्टचे वांदे होतात... ते त्यांना समजतच नाही... 

सूमडो हे गाव तिबेट मधून स्थलांतरित झालेल्या  विस्थापितांसाठी वसविलेले गाव आहे... त्यांच्या साठी  एस एस सी पर्यंत शाळा आणि हॉस्पिटल सुविधा सरकारने दिलेली आहे... गावात मोठे बुद्ध मंदिर मॉनेस्ट्री सुद्धा आहे... परंतु जुनी माणसे काळाप्रमाणे बदलायला तयार नाहीत... त्यामुळे बरेच टुरिस्ट सो मोरिरी किंवा हानलेला जातात...

संजयला आणखी विश्रांती घेण्याची गरज होती... त्यामुळे आणखी एक दिवस सूमडोला राहायचा विचार आहे... संजयला घेऊन ही सायकल वारी पूर्ण करण्याचा निर्धार आहे...

आलेल्या अडचणी सोडवत पुढे मार्गक्रमण करणे... हेच जीवनाचे तत्त्वज्ञान आहे...

सर्व अडचणी... प्रयत्नांची पराकाष्ठा करून सोडविल्यावर... मिळणारा आनंद अपरिमित असतो...

जय श्री राम