लडाख सायकलिंग भाग ०२
दि. २७ जुलै ते ३० जुलै २०२१
खारडूंग गावात पोहोचायला रात्रीचे सात वाजले. येथे शेलॉक होम स्टे मध्ये राहण्याची व्यवस्था झाली. रात्री हिरव्या शाक-सलाकची पालेभाजी, मसुरची डाळ, चपाती आणि भात असा मस्त शाकाहारी बेत होता. घरातील डायनींग हॉल मध्ये जेवणासाठी छोटे नक्षीदार लाकडी टेबल होते. जमिनीवरच्या रजईवर मांडी घालून बसून जेवणाची पद्धती लडाखी संस्कृती दाखवीत होती. हे घर एकत्र कुटुंब पद्धतीचे होते. आई वडील दोन मुले त्यांच्या बायका आणि दोन लहान मुले... घरात झोपण्यासाठी बेड आणि ब्लॅंकेट्स होते... त्यामुळे रात्रीच्या थंडीसाठी गरम कपडे घालण्याची आवश्यकता वाटली नाही.
जवळपास दोनशे घरे असलेलं हे गाव... समृद्ध जाणवले... हिमालयाच्या कुशीत ११००० फुटावर वसलेले खारडूंग हे अतिशय निसर्गरम्य गाव होते. गावात एकत्र कुटुंब पद्धती आहे. प्राथमिक आरोग्यकेंद्र गावात आहे. तसेच आठवी पर्यंत शाळा आहे. पुढील शिक्षणासाठी डिस्किटच्या विद्यालयात जावे लागते. गावातील बरेच तरुण तरुणी लडाख बाहेर देशभरात उच्च शिक्षण घेत होते. विशेष म्हणजे सरकारी नोकरी आणि आर्मी मध्ये सेवा देण्याकडे या मुलांचा ओढा आहे.
मुख्य रस्त्यावर असलेल्या या गावातून दररोज लेह पर्यंत बस सेवा आहे. प्रामुख्याने येथे गव्हाची शेती केली जाते. एक गोष्ट प्रकर्षाने जाणवली... घरातील सर्व मंडळी खूप आपुलकीने चौकशी करीत होते. लहान मुलगी "सिकल" सुद्धा आम्हाला मदत करीत होती.
सकाळी लडाखी लोकल चहा "गुडीगुडी" पिताना बहार आली. एका विशिष्ट गुलाबी फुलाचा उकळवून तयार केलेल्या अर्कामध्ये मस्का आणि स्थानिक वनस्पती घालून हा गुलाबी चहा बनविला जातो. येथे न्याहारीला किंवा जेवणात गोड पदार्थ नसतात. हेच लडाख मधील व्यक्तींच्या दीर्घायुष्याचे रहस्य आहे.
सकाळी नास्ता करून सायकलवर सर्व सामान व्यवस्थित बांधले आणि खालसारकडे श्योक नदीच्या किनाऱ्याने सायकल सफर सुरू झाली. रस्ता उताराचा होता परंतू समोरून हेडविंड असल्यामुळे वेगाने पुढे जाता येत नव्हते. टुरिस्ट गाड्यांची रहदारी वाढली होती. हा संपूर्ण परिसर अकरा हजार फुट उंचीवर असल्यामुळे सतत दीर्घ श्वसन करावे लागत होते.. लडाख मधील सायकलिंग हे खऱ्या अर्थाने एक आव्हान असते. हे आव्हान स्वीकारून आनंदाच्या रथावर स्वार होण्यासाठी अदम्य धैर्य असणे फार आवश्यक आहे.
वाटेत लागणारे BRO चे बोर्ड खूपच ऊर्जा देत होते.. "Fear is reaction Courage is Direction" ; " Kashmir to Kanyakumari Bharat is One" " Strength will not come from Physical Capacity , It Comes from Indomitable Will" ही स्लोगन वाचल्यावर BRO च्या कल्पकतेला दाद दिली.
या परिसरातील हिमालयाला "बडा हिमालय" म्हणतात... हिरवळ विरहीत रंगीबेरंगी पर्वत रांगा आणि बर्फाच्छाद्दीत शिखरे, तसेच येथे प्राणवायूचे प्रमाण सुध्दा कमी असते... कातडी जाळणारा कडक सूर्यप्रकाश... सतत बदलणारे वातावरण यामुळे एक प्रकारचे नैराश्य येते... आणि त्यावर मात करण्यासाठी मनाला दुर्दम्य आत्मविश्वासाची जोड द्यावी लागते... हाच माईंड गेम आहे... म्हणूनच ज्यांना BRM सारख्या स्पर्धात भाग घ्यायचा असेल तर त्यांनी लडाख परिसरात सायकलिंग करावे...
खालसर पर्यंतच्या बावीस किमी सायकलिंगसाठी तब्बल दोन तास लागले होते... या सफरीत परमप्रिय मित्र संजयची जोड असल्यामुळे, गाणी... गप्पा... फोटोग्राफी... व्हिडीओग्राफी या विविध कलाकारीला बहर आला होता...
जेव्हा दोस्तांची साथ असते तेव्हा रस्ते पण लहान होतात...
नुब्रा व्हॅलीतील खालसरच्या वांगटाक हॉटेलात मॅगी आणि चहा घेतला...
येथून सरळ जाणारा रस्ता सियाचीन बेस कॅम्पकडे जातो तसेच डावीकडे वळले की रस्ता दिस्किटकडे आणि पुढे हुंडरकडे जातो. येथे बरेच टुरिस्ट आणि मोटरसायकलिस्ट विश्रांती घेत होते. मोटरसायकलिस्ट आपुलकीने आश्चर्यमिश्रित भावाने आमची चौकशी करत होते. पेडलिंग करत खारडूंगला टॉप चढलो याचे सर्वांना अप्रूप वाटत होते. येथे श्योक नदीत रिव्हर राफ्टिंग केले जाते.
नेट असल्याने, सर्व मित्र मंडळींना फोन करून खुशाली दिली. आता नुब्रा व्हॅलीतील दिस्किट गावात जायचा रस्ता चढाचा होता... वाटेत बौद्ध स्तूप लागले... नुकतीच रंगरंगोटी केल्यामुळे पांढरे चकचकीत दिसत होते...
वाळवंटात जसे ओयासिस असतात तसे हिमालयातील पास जवळ अथवा चौरस्त्यावर असे स्तूप असतात... पुढे मोटरसायकलिस्टचा गृप लागला. त्यांच्या बरोबर "भारत माताकी जय" चा उद्घोष केला. यामुळे अंगात ऊर्जा सळसळते आणि कठीण मार्ग सहज सोपा होतो...
सुरू झाली दिस्किटची चढाई... वेडीवाकडी वळणे... उंच चढत जाणारे रस्ते... शार्प हेअर पिन बेंड...
थंड वारे आणि कडक ऊन... हळूहळू शिखराकडे जाणारा २१ किमी रस्ता पार करायचा होता... मध्येच हेड विंड सुद्धा अंगावर घेत मार्गक्रमण सुरू होते... जुक बॉक्स वरील थिरकत्या गाण्यावर पेडलिंगचा ठेका धरत धीराने पुढे पुढे जात होतो...
सायंकाळी चार वाजता दिस्किट मॉनेस्ट्रीच्या पायथ्याला पोहोचलो.
गाव मोठे होते. हॉटेल्स आणि होम स्टे यांनी गजबजलेले गाव... पेंडामीक मुळे मलूल वाटले.. फौजी दोरजे नामग्यालच्या "इकोटेल गेस्ट हाऊस" मध्ये आजचा पडाव टाकला.
आजची ४३ किमी राईड मुंबईतील १५० किमी पेक्षा भारी होती.
मस्त फ्रेश झालो आणि गेस्ट हाऊस वर चहा घेऊन सायकलसह दिस्किट गावात फेरफटका मारला. गावात सोनमजीच्या सायकल शॉपीला भेट दिली.
सोनम यांचे एक दुकान लेह मध्ये सुद्धा आहे. आमच्या सायकल तपासून सोनमने ओके प्रमाणपत्र दिले. अतिशय लाघवी आणि मोजके बोलणारा सोनम एकदम भावला.
गावात फिरताना केरळचे मोटरसायकलिस्ट भेटले... फाटलेले बूट आणि सॅक शिवायला चांभाराकडे बसले होते... एक लक्षात आले लडाख सफरीत जाड सुई आणि न तुटणारा दोरा असणे खूप आवश्यक आहे... जेणे करून वेळे प्रसंगाला शिवण्याचे काम स्वतः करू शकू... केरळ ते लडाख असा संपूर्ण प्रवास या चार जणांनी मोटरसायकलवर केला होता.
पुढे श्रीनगर मार्गे ते परतीचा प्रवास करणार होते...
रस्त्यावरच्या फुटपाथवर भाजीवाल्या लडाखी महिला बसल्या होत्या. हिरव्या भाज्या एकदम रसरशीत होत्या...
पालक, मुळा, बिट, कोबी, वाटाणा, सेलरीच आणि बऱ्याच हिरव्या रानभाज्या होत्या. एव्हढ्या तजेलदार भाज्या पाहूनच मन उल्हसित झाले. दिस्किट मार्केट मधील सायंकाळची रपेट आनंददायी झाली.
सकाळीच दिस्किट टेकडी वरील ताशी मॉनेस्ट्री जवळच्या मैत्रेय बुद्धाला भेट देण्यासाठी सायकल सफर सुरू झाली. अर्ध्या तासातच टेकडीवरील १०६ फूट उंचीच्या बसलेल्या बुद्ध मूर्तिजवळ पोहोचलो.
नुकतेच उजाडले होते. मंद स्मित करीत असलेला बुद्ध पुतळा सुवर्ण प्रकाशात चमकत होता. आसनावर बसलेल्या बुद्ध मूर्तीच्या चेहऱ्यावरील हास्यमुद्रा आणि दोन्ही हाताची मुद्रा पाहून आनंदाच्या अथांग सागरात रममाण झालो. सर्व जगाला मैत्रीचा संदेश देणारे भाव बुद्ध मूर्तीच्या रोमरोमातून प्रकट होत होते. या उंच टेकडीवरून संपूर्ण दिस्किट गावचे दर्शन झाले. हिमालयाच्या कुशीत श्योक नदीच्या किनारी वसलेल्या दिस्किट गावाचा विहंगम परिसर पाहताना मन मोहून गेले.
पंधराव्या शतकात (सन १४२०) बांधलेल्या ताशी मॉनेस्ट्री मध्ये आलो. पूर्वी हा दिस्किट राजाचा राजवाडा होता.
चीन आणि पाकिस्तानच्या आक्रमणापासून संरक्षणासाठी बाजूच्या उंच टेकडीवर मैत्रेय बुद्धाची मूर्ती स्थापित करण्यात आली आहे. या मॉनेस्ट्रीमधील एका मंदिरात हिंदू देवदेवतांच्या मूर्ती आहेत. येथे फोटोग्राफिला मनाई आहे. मॉनेस्ट्री मध्ये ध्यानधारणा केली. मॉनेस्ट्रीच्या गॅलरी मधून संपूर्ण नुब्रा व्हॅलीचा अथांग परिसर डोळ्यांत साठवून घेतला.
प्रत्येक टुरिस्टने मैत्रेयबुद्ध आणि ताशी मॉनेस्ट्री जरूर पहावी.
इकोटेल गेस्ट हाऊस मध्ये नास्ता करून हुंडरकडे सायकलने प्रस्थान केले. श्योक नदीच्या किनाऱ्याने आता रस्ता पुढे चालला होता. हिमालयात चढ उताराचे आणि वेडेवाकडे रस्ते आपल्याला जीवनगाणे सांगतात. जीवनाची वाटचाल सुद्धा अशीच असते. रस्त्यालगतच्या नदीच्या एका बाजूला हिमालयाच्या पर्वत रांगा आणि त्यावर डोलणारे पांढरेशुभ्र ढग पाहून आम्ही सुद्धा मार्गात सायकल थांबवून गाण्याच्या ठेक्यावर डान्स करू लागलो.
सायकलिंगसह निसर्गात रममाण होणे याचा अनुभव घेत होतो. हुंडरकडे जाणाऱ्या बायपास वर लिहिले होते... "Life is Like Photograph; You Need the Negatives to Develop" आपल्या सुप्त गुणांना विकसित करून जीवनानंद भरभरून लुटणे... हेच तर आनंदाचे गमक आहे.
हुंडरच्या वाळवंटात पोहोचलो. वाळवंटाच्या सुरुवातीलाच श्योक नदीचा एक प्रवाह वहात होता. तेथे माउंटअबूचे बंदुकवाले सरदारजी हरविंदर सिंग यांनी भेट झाली.
स्वतः सायकलिस्ट असल्यामुळे जवळ येऊन आपुलकीने चौकशी केली. माउंटअबुला सायकलिंग करत या, अशी विनंती त्यांनी केली.
हुंडरचे वैशिट्य म्हणजे; नदी आहे, वाळवंट आहे, दोन मदारवाले उंट आहेत, हिमालय आहे आणि शिखरावर दिसणारा पांढराशुभ्र बर्फ सुदधा आहे. एकाच ठिकाणी संपूर्ण निसर्गचक्र एकवटले होते.
दोन मदार असलेले उंट (Double Hump Camel) यांचे तांडे येथे वाळवंटाच्या सफरीसाठी तयार होते. परंतु उंटांची जेवणाची वेळ झाली होती. त्यामुळे वाळवंट सफारी ऐवजी उंटावर बसून...
जवळच एक फेरी मारून फोटोची हौस भागविली. येथील उंट सफर दुपारी १ ते ४ बंद असते.
पुढे प्रस्थान केले. नदीच्या किनाऱ्याने पेडलिंग सुरू होते. संपूक गावाजवळच्या बौद्ध मंदिराला भेट दिली.
नव्या मंदिराचे बांधकाम सुरू होते.
दुपारचे ऊन खूपच वाढले होते. त्यामुळे गावात मुक्काम करायचे ठरले. तहसील नोरबे यांनी त्यांच्या खळ्यात टेंट लावायला परवानगी दिली. आज पहिल्यांदा टेंटचा उपयोग आम्ही करणार होतो. टेंट तयार झाला आणि तहसील नोरबे आमच्यासाठी प्यायचे पाणी घेऊन हजर झाले. त्यांना खूप आनंद झाला होता.
घरी मुंबईचे पाहुणे आले म्हणून... चहाचे आमंत्रण द्यायला ते आले होते.
घराजवळच्या ओढ्यात जाऊन मस्त फ्रेश झालो. गुडगुड चहा आणि छोट्या रोटल्या त्यावर अमूल बटर, याचा आस्वाद घेताना सुरू झाली गप्पांची मैफिल...
वयस्क नोरबे आणि त्याची पत्नी, दोन मुले त्यातील एक लामा झालाय... उच्च शिक्षित मुलगी घर आणि शेती सांभाळते तर जावई टुरिस्ट व्यवसाय करणारा... एक लहान मूलगा... घर अतिशय स्वच्छ आणि टापटीप...
गावात फेरफटका मारताना तेंजिंग नोरबे दिदीने टोपलीमध्ये हिरवटलेली गव्हाची रोपे आणली होती. ती गच्च भरलेली टोपली संजयने पाठीवर घेतली.
मेहनतीची कामे येथील स्त्रिया अतिशय सहजपणे करत होत्या.
गावात प्रामुख्याने गव्हाचे शेती केली जाते. कोबी, फुलकोबी,कारली,सलगम ह्या फळभाज्या पण मुबलक प्रमाणात होत्या. हिरव्या पालेभाज्या आणि कंद सुद्धा पिकविले जाते. सायंकाळच्या जेवणात मोमो आणि लाल चटणी होती.
नोरबे कुटुंबासह जेवताना, गावाची बरीच माहिती मिळाली.
नोव्हेंबर ते मार्च या थंडीच्या महिन्यात बर्फ पडत असल्यामुळे त्यांचा खुपच कठीण काळ असतो. सुकवून ठेवलेले कांदे, बटाटे, भाज्या यांचा वापर केला जातो. घर उबदार राहण्यासाठी बुआर (लाकडे पेटविण्याचा मोठा बंब) लावतात. घराबाहेर पडताना निखारे असलेली शेगडी ढगळ अंगरख्यामध्ये ठेवावी लागते.
बऱ्याच वेळा लेहची रहदारी सुद्धा बंद असते. निसर्गाशी जुळवून घेऊन, दररोजची कामे करणे किती कठीण होत असेल याची जाणीव झाली. त्या वातावरणाची नुसती कल्पना केली तरी अंगावर शहारे येतात.
येथील संडास सुद्धा युनिक होता. मुख्य घराबाहेर, खाली भुयार असलेला संडास होता.
विधीसाठी त्यात एक खड्डा होता. बाजूलाच वाळूचा ढिगारा आणि फावडे ही सामुग्री. सोबत पाणी घेऊन जायचे. प्रातर्विधी झाल्यावर त्या खड्डयात बाजूला ठेवलेली वाळू लोटायची. कालांतराने खालचा खड्डा भरला की वाळू मिश्रित मलबा खत म्हणून शेतात वापरला जातो. विशेष म्हणजे या प्रकारात कोणतेही गॅसेस वातावरण प्रदूषित करीत नाहीत.
सकाळी खळ्यात लावलेला टेंट डिसमेंटल करून सामानाची बांधाबांध करीत होतो, तेव्हढ्यात नोरबे दादांचा जावई किटलीतून चहा घेऊन आला. चहा घेतला आणि नास्त्यासाठी नोरबे दादांच्या घरी आलो. सकाळच्या नास्त्याला वाडगाभर हर्बल पास्ता आणि अमूल बटर मिश्रित गुडगुड चहा होता. आजचा सकाळचा नास्ता म्हणजे जेवणच होते, त्यामुळे दुपारपर्यंत निवांत राईड करणे सोपे झाले. नोरबे कुटुंबियाने निरपेक्षपणे आदरातिथ्य केले होते.
सुरू झाली राईड तुरतुक कडे... सम्पूक गावाबाहेर आर्मीचा कॅम्प लागला होता. या भागात प्रचंड पिकणाऱ्या एप्रिकोट ज्यूसच्या कॅनचा स्टॉल आर्मीच्या जवानांनी लावला होता. येथील गावकऱ्यांना रोजगार मिळावा म्हणून आर्मीने पुढाकार घेऊन तुरतूक येथे एप्रिकोट पासून ज्यूस बनवून सीलबंद डबे बनविण्याची फॅक्टरी काढली आहे. या डब्यांचे प्रमोशन करण्याची संधी आम्हाला मिळाली.
तेथील जवानांसह फोटो काढले.
पुढे सियाचीन भागात देशासाठी धारातीर्थी पडलेल्या जवानांसाठी शाहिद स्मारक होते.
त्या सर्व जवानांना वंदन करून मार्गस्थ झालो. अतिशय प्रशस्त रस्ता बाजूने वाहणारी श्योक नदी हिरव्यागार सफरचंद आणि जरदाळूच्या बागा, पुंजक्या पुंजक्याने आकाशात बागडणारे ढग आणि गारठलेला, मंद वाहणारा वारा या सर्व वातावरणात मनात ऊमलणारे निसर्ग संगीत...
या मदहोशीत सायकलिंग सुरू होते. अशा वातावरणात तासाभराची सायकल सफर पाच मिनिटांची वाटली.
स्कुरू गावातील बौद्ध मंदिराकडे कधी पोहोचलो समजले ही नाही. वेली-फुलांनी नटलेला अतिशय स्वच्छ परिसर... मंदिर सुद्धा नुकतीच रंग रंगोटी करून चकचकीत केले होते. मंदिर बंद असल्यामुळे बाहेरून दर्शन घेऊन मार्गस्थ झालो.
वाटेत चेन्नई रॉयल रायडर्सची मोटरसायकल गॅंग भेटली. त्यांच्या समवेत भारतमाता की जय गर्जना करतांना संजयने "गणपती बाप्पा" म्हणताच सर्व मद्रासी रायडर्सच्या मुखातून "मोरया" असा जयघोष झाला...
बाप्पा सर्वांचा लाडका आहे याची अनुभूती आली.
चांगमार गावाकडे कूच केले... अचानक वातावरण बदलले... पावसाचा वर्षाव सुरू झाला.
पोंचू घालायची पण उसंत मिळाली नाही... थंड वारे वाहू लागले... समोर पाहतो ते काय... पुढे जबरदस्त लॅंड स्लाईड झाली होती.
श्योक नदीने आपले पात्रच बदलले होते... BRO चे बरेच कामगार युद्ध पातळीवर काम करत होते. मोठमोठ्या बोल्डर्स मधून रस्ता काढत पेडलिंग करत होतो. चढाचा रस्ता होता... न थांबता पेडलिंग करत होतो... पुढे व्हॅली मध्ये उतार सुरू झाला... वेग वाढविणार एव्हढ्यात मागील चाकातून खाड खाड आवाज आला. तातडीने सायकल थांबविली. पाहतो तर काय... मागील चाकाच्या गियरमध्ये पॅनियर बॅगेचा पट्टा अडकला होता... बॅगेला बांधलेली बंजी कॉर्ड तुटली होती... ऑफ रोडिंग मध्ये सायकलला झालेल्या खडखडाटामुळे बंजी कॉर्ड तुटून बॅगेचा पट्टा सैल होऊन तो चाकात अडकला होता... पट्टा ताणल्यामुळे बॅग फाटली होती. बॅग काढून सायकल उलटी केली आणि अडकलेला पट्टा काढून सायकल ठिकठाक केली... पावसाळी वाऱ्याच्या झोतांमुळे अंग थंड पडत चालले होते... अश्या परिस्थितीत सायकल चालवणे अवघड होते... परंतु पर्याय नव्हता... सायकलिंगचा सर्व अनुभव पणाला लावून पेडलिंग सुरू केले... चढ उतार, दगड माती यातून एक बाय एक गियरवर सायकल सुरू होती... चालण्यापेक्षा धीम्या वेगाने, मुंगीच्या गतीने सायकल पुढे जात होती...
कसेबसे चांगमार गावात पोहोचलो... तेथे BRO चा कॅम्प होता. प्रचंड भूक लागली होती... पाऊस थांबायचे नाव घेत नव्हता... पुढे जाणे अशक्य होते... BRO मध्ये चौकशी केली... दोन जवान आले... जवान रावत यांना सर्व परिस्थिती सांगितली... कॅप्टनच्या परवानगी शिवाय आम्ही काहीच करू शकणार नाही... बाहेरच्या व्हरांड्यात बसून ओले कपडे बदलले... एका जवानाने विचारले, "आपने खाना खाया है क्या" जसे काही आमची भूक त्यांनी जाणली होती. किचन मध्ये नेऊन भात वरण आणि भाजी सर्व एकत्र कालवून निवांत जेवलो... तेव्हा ऊर्जा आली...
चिखलाने बरबटलेली सायकल साफ करून तिला सुद्धा तेलपणी केले... सायकलची चमक सुखावून गेली... तिचे सुद्धा पोट भरले होते... पाच वाजता इंजिनियर कॅप्टन अंकित वर्मा आले, यांनी आम्हाला परवानगी दिली.. याचा जास्त आनंद तेथील जवानांना झाला... मग आमची जी बडदास्त केली त्याला तोड नव्हती. खाट.. जाड माट्रेस... स्लीपिंग बॅग... दोन दोन रजया... सर्व राजेशाही थाट होता...
शिपाई रावत; जो खानसामा पण होता त्याने चटपटीत चना चाट बनवून आणले... प्रत्येक जवान आमच्या सायकलिंग बद्दल जाणून घेण्यास उत्सुक होता... जवान रावतला माझ्या जुक बॉक्स मधील गाणी खुप आवडली.
महिनो नि महिने घराला पारखे असलेले हे जवान घरातल्याच जवळच्या नातलागप्रमाणे आमची उठबस करीत होते.. रात्री सामिष अंड्याचे जेवण मिळाले... रात्री उशिरापर्यंत गप्पा मारीत बसलो होतो...
बोगडांग येथे मोठ्या प्रमाणात लँड स्लाईड झाल्यामुळे दोन दिवस वाहतूक बंद होती... दिवस रात्र काम करून अडकलेल्या जवळपास तीनशे गाड्यांना रहदारी मोकळी करून दिली होती... विपरीत परिस्थितीत... दिवस रात्र एक करून अत्यंत कष्टाची कामे करणे... यासाठी सर्व BRO सैनिकांना कडक सॅल्युट ठोकला... आणलेला एप्रिकोट पल्प त्यांना भेट दिला... त्या सर्वांशी झालेली एका रात्रीची संगत.. आयुष्यभराच्या आनंदाचा, सुखाचा, अभिमानाचा ठेवा झाला आहे...
खरंच जीवनाचा प्रवाह आणि प्रवास असाच चालत राहावा हीच प्रार्थना परमेश्वराकडे केली आणि निद्रादेवीच्या कुशीत विसावलो...
सतीश जाधव
मुक्त पाखरे...
