वैतरणा त्रंबकेश्वर जव्हार सायकल सफर

वैतरणा त्रंबकेश्वर जव्हार सायकल सफर 

दि. ७ ते ९ डिसेंबर २०२०

०७.१२.२०२०

सायकलिंगमुळे काय काय  घडू शकते याचे प्रत्यंतर म्हणजे त्रंबकेश्वर सायकल वारी आहे...

मुंबई महापालिकेत कार्यरत असताना दोन-तीन वेळा वैतरणा तलाव पाहण्याचे ठरले होते. परंतू काही कारणास्तव तो योग जुळून आला नव्हता. सायकलिंग मुळेच हे शक्य झाले. 

विजयचे एक बरे आहे., त्याने मनावर घेतले की पूर्ण करायचेच,  या त्याच्या स्वभावामुळेच अडीच दिवसात ही सफर पूर्ण झाली. किंबहुना पावसाळ्यात सहकुटुंब ही सहल करायची हे सुद्धा ठरले. 

सोमवारी, सात तारखेचा दिवस विजयने भरला आणि दुपारी अडीच वाजताची  लोकल पकडून साडेचार वाजता कसारा गाठले. सुरू झाली आमची सायकल वारी वैतरणाकडे. संध्याकाळ होत आली होती तरीही उन्हाचे कवडसे डोळ्यावर येत होते. कसारा घाट सुरू झाला, तशी वाहनांची वर्दळ सुरू झाली. मोठे मोठे कंटेनर एकमेकांना ओव्हरटेक करतात तेव्हा सायकल रस्त्यावरून खाली घेण्याशिवाय गत्यंतर नसते. 

एका मागोमाग सायकलिंग करत अर्धा घाट चढून गेलो आणि वैतरणा धरणाकडे जाणारा रस्ता लागला.

 घाट सोडून विहिगाव कडे जाणाऱ्या रस्त्यावरून सायकलिंग सुरू झाले. विहिगाव सोडले आणि वैतरणा नदीवरील पुलावर पोहोचलो. 

सूर्य निजधामाला प्रस्थान करत होता. वैतरणेच्या डोहातील एक शुष्क झाड आसमंतात पसरलेला लालीमा अनिमिष नजरेने न्याहाळत होते. शांत निवांत पसरलेल्या जलाने लाल दुलई अंगावर ओढली होती. डोंगराच्या आड अस्ताला जाणारा रवी अनंत रंग उधळीत आपल्या निर्गमनाची ग्वाही गगनाला देत होता. या लोकेशनवर विजय सेल्फी मध्ये स्वतःलाच न्याहाळत होता.  

हे निसर्गरम्य दृश्य डोळ्याच्या कॅमेऱ्यात साठवून पुढे प्रस्थान केले.

काही ओळी मनात तरळल्या ...

अस्तास निघाली ...

दिव्य रविराज स्वारी ...

आवरोनी पसरलेली ...

किरणप्रभा सारी ...

नभी विलसतसे ...

लालीमा चौफेर ...

नयनास सुखावतसे ...

सायंकाळ मनोहर ...

सुगंधित मंद  वाहे समीर ...

 पक्षी सुस्वर आले समेवर ...

 गगनी उगवला शुक्राचा तारा ...

 मनी मोर धुंदीत नाचणारा ...

अंधार पडायला सुरुवात झाली आणि सायकलचे हेडलॅम्प सुरू केले. रहदारी अतिशय कमी होती. पाहिले डेस्टिनेशन २८ किमी वरील खोडाळा होते. विहिगाव सोडले आणि चढ उताराचा, वळणावळणाचा रस्ता सुरू झाला. अंधारामुळे सायकलचा वेग सुद्धा अंमळ हळू झाला होता. खोडाळा गावात पोहोचायला सायंकाळचे सात वाजले होते. 

गावात चौकशी केली असता जवळच्या मंदिरात झोपण्याची व्यवस्था होईल असे समजले. नशेरा गावाकडे जाणाऱ्या रस्त्यावर चार किमी अंतरावरील वाईल्ड कॅम्प रिसोर्ट बद्दल माहिती मिळाली. 

रात्रीच्या अंधारात सुरू झाली राईड. वाईल्ड कॅम्प जवळ पोहोचलो, तर गेटला कुलूप होते. रिसेप्शन जवळ लाईट सुरू होती. छोट्या गेटची कडी उघडून रिसेप्शनला हाक मारली. कोणाचाही मागमूस दिसत नव्हता. 

पायऱ्यांवरून चढत वरच्या दिशेला निघालो. रेस्टॉरंटकडे थोडी हालचाल दिसली. जवळ गेलो तेथे रिसॉर्ट मॅनेजर मंजुनाथची भेट झाली. राहण्याची आणि जेवणाची व्यवस्था झाली. अतिशय लॅव्हीश असलेला डिलक्स रुम अतिशय रिझनेबल दारात आम्हाला मिळाला. तसेच जेवण सुद्धा मस्त आणि झकास बनविले होते. आजची ३२ किमीची संध्याकाळची राईड अविस्मरणीय होती.

वाईल्ड कॅम्प रिसॉर्ट ३३ एकर जागेवर बनविले आहे. चोवीस सुपर डिलक्स रुम डोगरांच्या उतारावर वसले आहेत. रिसेप्शन हॉलच्या भिंतीवर सुंदर वारली पेंटींग्ज आहेत. गणपती मंदिर, स्विमिंग पूल, मुलांसाठी प्ले हॉल, तसेच सकाळी ब्रम्हगिरी पर्यंतचा निसर्गाने नटलेला संपूर्ण परिसर न्याहाळता येतो. जवळून वाहणाऱ्या वैतरणा नदीचा खळखळणारा आवाज सुद्धा रात्रीच्या शांत वातावरणात अनुभवता येतो.

०८.१२.२०२०

सकाळी पावणे सहा वाजता रिसॉर्ट वरून राईड सुरू केली. दरीतून चार किमी चढाचा रस्ता पार करून खोडाळा गावात आलो. सर्वत्र सामसूम होती. आता सुरू झाली वैतरणा धरणाकडे राईड. 

घाट रस्ता होता. अंधारात लाईट लावून धीम्या गतीने पेडलिंग सुरू होते. पहाटेचे आल्हाददायी थंडगार वारे, तसेच हेडविंड आणि चढाचा रस्ता एन्जॉय करत पुढे चाललो होतो. मॉर्निग वॉकसाठी निघालेली गावकरी मंडळी वाटेत भेटत होती. सूर्योदयाची चाहूल आसमंताने दिली. निळ्या जांभळ्या सोनेरी रंगांची बरसात सुरू झाली. सूर्यनारायणाचा रथ हळूहळू धरणीकडे दौडू लागला. 

झाडे, पाने, पक्षी प्रफुल्लित झाले होते. पाखरांचा किलबिलाट, जवळच्या गावातून येणारे कोंबड्याचे आरवणे, गाईंचे हंबरणे; मनात असीम आनंदाच्या मंद लहरी निर्माण करत होत्या. सोबत असलेला म्युजिक बॉक्स बंद ठेवून निसर्गाचे संगीत ऐकण्यात दंग झालो होतो. 

 मन प्रसन्न करणारे सकाळचे वातावरण,  रहदारी विरहित रस्ता, खरं तर .. ही सायकलिस्टसाठी पर्वणी होती. आदित्य काकाने सांगितलेले मनोमन पटले... सकाळी लवकर म्हणजे पाचच्या आसपास राईड सुरू करा... ब्रह्ममुहूर्तामधील सर्व नैसर्गिक शक्ती तुम्हाला अनुभवता येतील. तसेच दुपारी बारा वाजेपर्यंत सहजपणने शंभर किमी अंतर पार केलेले असेल.

एका व्हीव पॉईंट जवळ पोहोचलो आणि ऑफ रोडिंग सायकलिंग सुरू झाले. घाटाच्या टोकावर पोहोचलो आणि समोरच्या डोंगराआडून भास्कराने दर्शन दिले. गळ्याभोवतीचे तांबूस सोनेरी उपरणे आसमंती लहरत असताना आदित्य राज आसमंतात विराजमान होत होता. अतिशय नितांत सुंदर आणि विहंगम सुर्योदयाचे आम्ही दोघेच साक्षीदार होतो. 

दूरवर पसरलेल्या डोंगरांच्या घड्या, खालच्या दरीत दाटलेल्या घनदाट झाडांचे वन , ढगांचे वाहणारे पुंजके;  सारे काही स्तिमित करणारे होते. 

प्रत्येक ठिकाणी निसर्ग का बरे वेगळा भासतो ? 

 का, निसर्गाचे असणे विविध रंगी आहे ?

एक मात्र जाणले!!! आपल्या मनातील भावनांप्रमाणे निसर्ग बदलतो...

चढ उताराचा आणि ओबडधोबड रस्ता पार करत वैतरणा धरणाच्या समोरील पुलावर पोहोचलो. धरणाचे दरवाजे बंद होते. तरी एक पाण्याचा छोटुकला झोत खाली कोसळत होता. नदीच्या पात्रात झुडपे उगवली होती. पावसाळ्यात जेव्हा धरणाचे दरवाजे उघडले जातात तेव्हा वैतरणा नदी जिवंत होते. 

पुढे दोन रस्ते लागले. एक घोटीकडे जाणारा तर दुसरा वैतरणा जलाशयाकडे जाणारा.

 अर्धा किमी पुढे आलो... आणि विस्तीर्ण, अथांग जलाशय दिसू लागला. सायकल झाडाच्या साथीने उभी करून जलाशयाचे नयन मनोहारी रूप डोळ्यात साठवू लागलो. 

खूपशी झाडे जलाशयात डुंबत होती. एका किनाऱ्याला कोणीतरी टेंट लावून कॅम्प साईट बनविली होती.

 वाहणाऱ्या वाऱ्यावर जलाशयात खळखळऱ्या लाटा उमटत होत्या. कान आणि मन तृप्त झाले.  पाण्यात उतरलो... वैतरणा धरण पाहण्याचे खूप वर्षांचे स्वप्न साकारले होते. यालाच अळवंडी धरण म्हणतात.

 सुंदर नजारा.. अथांग जलाशय... त्यातून जाणारा चिंचोळा रस्ता... लांबवर समोर दिसणारा ब्रम्हगिरी पर्वत... किनाऱ्यावर लावलेले टेंट... झाडांचे जलाशयात डुंबणे... सारेकाही नयनरम्य...

 

 स्वर्ग-स्वर्ग म्हणजे दुसरं काय असत.. अतिसुंदर नजारा इथे पाहायला मिळाला. मन आनंदाने भावविभोर झालं.

या परिसरात वर्षातील सहा महिन्यापेक्षा अधिक काळ धुके असते.  रामायणात उल्लेख केलेला दंडकारण्याचा भाग हा प्रामुख्याने हाच परिसर होता. विशेष म्हणजे जांभूळ,करवंदे,गावठी आंबे कटूर्ले, काजू, फणस, रानभाज्या, चीचुर्डे, गावठी काकडी [मेणाची काकडी ], भोकर, काचर ,वाळकं इत्यादी विविधतेने नटलेला दुर्मिळ रानमेवा याच परिसरात चाखायला मिळतो.

 ठाकूर, महादेव कोळी, वारली, कोकणा या आदिवासी जमातींचे  वास्तव्य  या परिसरात आढळते. त्यांची संस्कृती, प्रथा, त्यांचे राहणीमान, त्यांची नृत्यशैली, त्यांचा बोहाडा हा सांस्कृतिक कार्यक्रम  कायम आकर्षणाचे केंद्र राहिले आहे. वारली चित्रकला तर जगप्रसिद्ध आहे.

 

  हा परिसर महाराष्ट्रातील सर्वाधिक पर्जन्यमान असलेला भाग  असल्यामुळे येथे भात हे प्रमुख पिक आहे. भातशेतीसाठी लागणारे पाणी पावसाळ्यात चोहोबाजूंनी शेतात पसरलेले असते हे विहंगम दृश्य बघून असे वाटते की सगळीकडे धरतीने पाण्याची निळी  शालचं पांघरलेली आहे. 

  

  सर्वाधिक पर्जन्यमान, धबधबे,  किल्ले, प्रेक्षणीय स्थळे, अध्यात्मिक केंद्रे, श्रद्धास्थाने, नद्या, धरणे यांनी व्यापलेला हा परिसर महाराष्ट्राचा स्वर्गच म्हणायला हवा. 

  

आतापर्यंत सकाळ पासून २८ किलोमीटर राईड झाली होती वैतरणा पर्यंत.  येथून २६ किलोमीटर राइड करायची होती, त्रंबकेश्वरला पोहोचायला. 

तासभरात  संपूर्ण परिसर पाहून पुढे प्रस्थान केले. तीन किमी वरील झारवड गावात पोहोचलो. गावात चहाची चौकशी करता... तुळसाबाई आजी म्हणाली, 'गुळाचा काळा चहा चालेल काय' आनंदाने होकार देताच, दहा मिनिटात  गुळाचा फक्कड चहा आला. 

गावातील पोरंटोरं जमा झाली. त्यांना आजीच्या दुकानातील गोळ्या वाटल्या. पुढल्या राईडसाठी चिकी घेतली. आजीने चहाचे पैसे घेतले नाहीत. हे निर्व्याज प्रेम... ही संस्कृती... आपल्याला खेडोपाडी अनुभवता येते. 

गावातील चटपटीत मुलगा ऋषिकेश आणि तुळसाबाई आजी बरोबर फोटो काढला. आजीच्या पाया पडून आशीर्वाद घेतले आणि पुढची सफर सुरू केली.

आता मार्गक्रमण अप्पर वैतरणा पाणलोट क्षेत्राच्या (रिजरव्हायर) बाजूबाजूने सुरू होते. वाटेत दापुरे गाव लागले. या परिसरात बरीच रिसॉर्ट सुद्धा आहेत.     तासाभरात नाशिक त्र्यंबक रोड लागला. समोर पवित्र ब्रम्हगिरी पर्वत दिसू लागला.  

त्रंबक घाट पार करून पवित्र क्षेत्र त्रंबकेश्वर मध्ये प्रवेश केला. थेट मंदिरापर्यंत सायकलिंग केले. 

सायकलने प्रथमच त्रंबकेश्वराचे दर्शन घेतले होते. मंदिरात फारशी गर्दी नव्हती. 

तरीसुद्धा संपूर्ण मंदिराला वळसा मारून गाभाऱ्यात जावे लागले. निवांत देवदर्शन झाले. थोडावेळ मंदिरात बसून मेडिटेशन केले.

त्र्यंबकेश्‍वर ज्योर्तिलिंग येथे ब्रह्मा, विष्‍णु आणि महेश  विराजित आहेत. ही या  ज्‍योतिर्लिंगाची सर्वात मोठी  विशेषता आहे. इतर सर्व ज्‍योतिर्लिंगामध्ये फक्त महेश्वर विराजित आहेत. हे शिवलिंग अंतरगोलाकृती आहे. त्याच्या आतमध्ये तीन लिंग आहेत. यांनाच त्रिदेव ब्रम्हा, विष्णू आणि महेश म्हणतात. सकाळची काकड आरती झाल्यावर ह्या आंतरगोलाकृती लिंगावर चांदीचा पंचमुखी मुकुट घातला जातो.

त्र्यंबकेश्वर मंदिर  ब्रह्मगिरी पर्वताच्या कुशीत स्थित आहे. या पर्वताला साक्षात शिवाचे रूप मानतात. याच  पर्वतावर  पवित्र गोदावरी नदीचा उगम आहे. हिलाच दक्षिण गंगा म्हणतात.

 सिंधू-आर्य शैलीचा नमुना असलेले प्राचीन दगडी बांधकाम असलेल्या मंदिराचा जीर्णोद्धार नानासाहेब पेशव्यानी केला. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी सुरतेवर स्वारी करताना त्रंबकेश्वराचे दर्शन घेतले होते. बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक असलेल्या या पवित्र स्थळी दर बारा वर्षांनी कुंभमेळा भरतो. तेव्हा येथील पवित्र तीर्थक्षेत्र कुशावर्तावर महास्नानासाठी भारतभरातून साधुसंत आणि भक्तमंडळी येतात....

मंदिर परिसरात फिरून प्रसाद म्हणून माव्यापासून बनविलेले रवाळ कालाकंद घेतले. तेथून बस स्टँड जवळ असलेल्या ओम गुरुदेव हॉटेल मध्ये आलो. तेथे दुपारचे जेवण घेतले. थोडी विश्रांती घेऊन जव्हारकडे राईड सुरू केली. 

जव्हार येथून ५१ किमी आहे. पाहिले डेस्टिनेशन ३० किमी वरील मोखाडा ठरविले. जेवणामुळे तसेच दुपारच्या उन्हामुळे वेग कमी झाला होता. वाटेत अंबाई घाट लागला. रस्ता ओबडधोबड असला तरी जास्त वळणाचा नव्हता. तसेच ग्रॅज्युअल उताराचा होता. त्यामुळे दमछाक कमी होत होती. दोघांच्या सायकलला हायड्रोलीक डिस्क ब्रेक असल्यामुळे कमी श्रमात पेडलिंग सुरू होते. घाटाच्या टॉपला होटेल पिकनिक पॉईंट अतिशय रम्य ठिकाणी पोहोचलो. येथून मेटकवारा आणि तोरांगणची व्हॅली आणि वसलेली गावे अतिशय नयनरम्य दिसत होती. 

पुढे लागलेल्या वालब्रीद मोखाडा घाटात क्षणभर विश्रांतीला संत्र आणि चिक्की खाल्ली. निळमाती गावात पुन्हा चहा ब्रेक झाला. 

उतारावर चरणगाव तसेच मोऱ्हान्डा गावे लागली. पोशेरा गावात चहा ब्रेक घेतला. मोखाडा फाट्यावर थोडा वेळ थांबलो. दुपारचे ऊन चढल्यामुळे थोड्या थोड्या वेळाने हायड्रेशन ब्रेक घ्यावा लागत होता. हा संपूर्ण परिसर आदिवासी ग्रामीण पट्टा आहे. त्यामुळे चहाची टपरी सुद्धा मिळणे कठीण होते. 

आता जव्हारचा २५ किमीचा टप्पा सुरू झाला. सूर्यास्ताच्या आत जव्हार गाठायचे होते. शेवटच्या टप्प्यात एनर्जी लेव्हल कमी असते. परंतु उन्हे थोडी उतरल्यामुळे जिद्दीने पुढील सफर सुरू होती. छोटे छोटे ब्रेक घेत पेडलिंग करत होतो. स्पीकरवरच्या लताबाईंच्या गाण्यामुळे प्रवास सुसह्य झाला होता. 

कोळसेवाडी रायताळे गावाच्या वळणावर आदिवासी महिला पेरू, रताळी विकायला बसल्या होत्या. त्यांच्याकडे पेरू घेतले आणि पाण्याच्या बाटल्या भरून घेतल्या. पेरूमुळे एकदम तरतरी आली.

 हिंदीत पेरूला अमृद म्हणतात. आज खरच तो पेरू अमृतासारखा गोड लागला.  सर्दी होते म्हणून पेरू न खाणारा विजय, आज पेरुवर नितांत खुश होता. निसर्गाची हीच खरी किमया आहे. साऱ्या व्याधी पळवून लावण्याची अमोघ शक्ती निसर्गात आहे. फक्त आपण त्याच्या जवळ जायला हवे...

सायंकाळी सहाच्या दरम्यान जव्हार शहरात प्रवेश केला. वेशीवर सूर्यास्ताचे मनोहारी दर्शन झाले. आज  सर्व दुकाने बंद होती. विजय म्हणाला बस स्टँडकडे जाऊ तेथे राहायची व्यवस्था होईल. 

चार झेंडे लावलेल्या एका दुमजली इमारतीकडे पोहोचलो. 'हॉटेल शाम पॅलेस' हे मराठी नाव वाचून खूप आनंद झाला. समोर साईबाबांची मोठी फ्रेम आणि बाजूलाच स्वामी शिवानंद महाराज यांची फ्रेम पाहून,  साई धून ऐकून, तसेच सुंदर वारली पेंटींग पाहून मन प्रसन्न झाले. 

काउंटरवर असलेल्या वेदांशला रूम संबंधी विचारणा केली. त्याने फोन करून हॉटेलचे सर्वेसर्वा त्याचे बाबा, श्री बाळा अहिरे यांना बोलावले. बाळा भाऊंनी अतिशय माफक दरात आम्हाला रूम दिला. सर्व जव्हार बंद होते, तरीसुद्धा आमची, आपल्या घरी जेवणाची व्यवस्था केली. 

तासाभरात फ्रेश होऊन वेदांश बरोबर त्याच्या घरी गेलो. त्याची आई घरातच खानावळ चालवत होती. जेवण झाल्यावर बाजूच्याच दुकानात अमूल कुल्फी आईस्क्रिम विजयने मला आणि वेदांशला खाऊ घातली. 

जव्हारची माहिती वेदांशने दिली. येथील जयविलास राजवाडा, सूर्यास्त पॉईंट, हनुमान पॉईंट आणि दाभोसा धबधबा, कालमांडवी जलप्रपात ही प्रेक्षणीय स्थळे आहेत. या ठिकाणी पुन्हा एकदा पावसाळ्यात सहकुटुंब भेट द्यायची हे ठरविले. 

आजच्या दिवस भरात ९४ किमी राईड झाली होती. निसर्गदर्शन, देवदर्शन आणि मनुष्य दर्शन अशी विविधअंगी आजची राईड होती. रात्री लवकर झोपी गेलो, ते सकाळी साडेचार वाजता उठण्याचा इराद्याने.

०९.१२.२०२०

आज पहाटे वेळेवर जाग आली. मस्त झोप झाली होती. प्रातर्विधी आटपून पावणे सहा वाजता राईड सुरू केली. पहिला टप्पा २७ किमी विक्रमगडचा होता. दिड तासात विक्रमगडला पोहोचलो. उंच सखल खड्डे खुड्डे असणारे रस्ते होते. तरी रहदारी अतिशय कमी असल्यामुळे गाड्यांच्या लाईटचा त्रास नव्हता. वातावरण थंड होते परंतु सायकलिंग करताना शरीर गरम होते, त्यामुळे गारवा जाणवत नव्हता. 

विक्रमगड सुद्धा सहलीचे ठिकाण आहे. येथे दोन कॉलेज आहेत तसेच सरकारी पॉलिटेक्निक कॉलेज सुद्धा आहे. येथे बुधवारी फार मोठा बाजार भरतो. तेव्हा मुंबई नाशिक वरून जनसागर खरेदी साठी येतो.  रानमेवा, भाज्या, आदिवासी लोक साहित्य, वारली पेंटींग्ज इत्यादी आकर्षक गोष्टी या बाजारात मिळतात. 

विक्रमगड मनोर फाट्याजवळील श्री दत्ताकृपा मिसळ हाऊस मध्ये चमचमीत मिसळवर ताव मारला. आज विजयला कॉफी प्यायची लहर आली. नेसकॅफे पिऊन पुढची राईड सुरू केली. मनोर हायवे २२ किमी होता. तेथील रस्ता सुद्धा ऑफ रोडिंग सारखाच होता. परंतु उदरभरण झाल्यामुळे पेडलिंग मध्ये जोश होता. 

वाटेत शेतां मधील खळ्यामध्ये सुक्या पेंड्यांचे भारे बांधण्याचे काम सुरू होते. थोडावेळ आम्ही सुद्धा शेतकरी झालो.

सावडे, वेढे, भोपोली गावे पार करत दीड तासात मनोर जंक्शनला आलो.  साडेनऊ वाजले होते, उन्हे चढू लागली होती. त्यामुळे नाक्यावर फलाहार केला. दोन दोन केळी आणि संत्र खाऊन पाणी भरून घेतले.

आता विरार पर्यंत ४३ किमी राईड पश्चिम द्रुतगती महामार्गावरून करायची होती. विजय म्हणाला आपण पालघरला जाऊया. परंतु पालघर सुद्धा २५ किमी अंतरावर होते. तसेच रेल्वे गाड्यांची फ्रीक्वेन्सी कमी होती म्हणून विरारला जायचे नक्की झाले. 

धूळ, धूर, माती आणि गाड्यांची प्रचंड वर्दळ यात राईड सुरू झाली. ऊन वाढल्यामुळे दर दहा किमीवर हायड्रेशन ब्रेक घेत होतो. बस आणि कंटेनर एकमेकांना ओव्हरटेक करताना अतिशय जवळून जात होत्या. आम्ही सर्व्हिस रोडच्या पांढऱ्या पट्ट्याच्या आतूनच सायकलिंग करत होतो. धूर,धुळीचा त्रास होऊ नये म्हणून मास्क लावून चेहरा झाकून घेतला होता. 

दोन तासात विरार फाट्यावर पोहोचलो. तेथेच आगरी धाब्यावर जेवणासाठी थांबलो. जेऊन तडक दहा किमी अंतरावरील विरार स्टेशनकडे प्रस्थान केले. शहरात ट्राफिक असल्यामुळे वेग कमी झाला होता.  विरार स्टेशनात रेल्वे आमच्या दिमतीला तयारच होती. ट्रेनमध्ये बसल्यावर आम्ही निवांत झालो. आम्ही सुखरूप असल्याची घरी वर्दी दिली. एक छान झोप काढून, दोघेही दादरला उतरलो आणि घरी मार्गस्थ झालो.

आज ९० किमीची राईड दुपारी एक वाजताच पूर्ण झाली होती. 

एक नयनरम्य,  निसर्गसुंदर, भक्तिमय, प्रेक्षणीय आणि आरामदायी अशी ४८ तासांची सायकल सहल मजेत पूर्ण झाली होती. 

प्रत्येक सायकलिस्टने विशेषतः पावसाळ्यात ही राईड जरूर करावी....

सतीश जाधव

मुक्त पाखरे ...

येऊर भेट आणि समर्पयामि परिवार

येऊर भेट आणि समर्पयामि परिवार

३ डिसेंबर,२०२०

ध्येयवेडा तरुण अजय ललवाणीला निरोप देऊन ठाण्याकडे प्रस्थान केले. अजयची मुलाखत घेतल्यामुळे एक वेगळीच ऊर्जा निर्माण झाली होती. येऊरच्या पायथ्याला येऊन प्रशांतला फोन केला. घरगुती कामामुळे तो येणार नव्हता. 

येऊरच्या पायथ्याला मार्तंड चहाचे दुकान हल्लीच सुरू झाले आहे. तेथे पुणेरी क्रीमरोल सुद्धा मिळतात. दोन चहा आणि खुसखुषीत क्रीमरोलचा आस्वाद घेऊन पेटपुजा केली.  आज गियर सेटिंग एक-चार लावून येऊर लूप चढायला सुरुवात केली. वाटेत खाली उतरणाऱ्या हसतमुख गुरुप्रीतची भेट झाली. 

समर्पयामि शॉपिवर पोहोचलो... दारातच स्नेहाची भेट झाली. ती सायकल घेऊन लूप मारायला निघाली होती. पाटलोण पाडा पर्यंत गेली असावी स्नेहा... आणि परत आली गुरुप्रीत आणि आशूला घेऊन... तिच्या सायकलिंग ग्रुपचे हे दोघेही प्राईम मेंबर आहेत. 

राजेश कयाल आपल्या मित्राला घेऊन आला होता. समर्पयामीचे सुपर सायकलिस्ट बलवंत यांची खूप दिवसांनी भेट झाली. हसमुख डॉ नरेंद्रची सुद्धा एन्ट्री झाली. स्नेहाकडे काहीतरी चुंबकीय शक्ती असावी... त्यामुळेच समर्पयामि परिवारातील सदस्यांची वर्दळ शॉपिवर वाढली आहे. स्नेहाचा चहा तेव्हढ्यातच आला.

आशु मित्तल आणि गुरुप्रीतला आपला बगीचा स्नेहाने दाखविला. पारिजातकाच्या फुलाला मंदार सुद्धा म्हणतात हे तीला कळले. आशुने त्यांच्या भाषेत पारिजातकाच्या फुलाला सिंगारफुल म्हणतात हे सांगितले. यावर " शाळेत शिकविलेल्या  मंदारमाला अक्षरगण वृत्ताची सुंदरता सांगितली,  "मंदारमाला रमालाच लाभे, उभा वृक्ष तो सत्यभामां गणी"

 स्वर्गातील पारिजात वृक्ष रुक्मिणी आणि सत्यभामा दोघींनाही हवा होता. श्री कृष्णाने स्वर्गातून सत्यभामेला पारिजात वृक्ष आणून दिला. आपल्या अंगणात तीने तो लावला. परंतु पारिजातकाच्या (मंदार) फुलांचा सडा रुक्मिणीच्या अंगणात पडत असे... असे होते श्री कृष्णाचे प्रेम...

डॉ राजेश कांबळेचे आगमन झाले... ते टकाटक अप टू डेट सायकल घेऊनच... चिपळूणमध्ये त्याच्या सायकलची गियरवायर बदलायला सांगितली होती. प्रत्यक्षात गियर शीफ्टर जवळ ऑइल टाकून साफ केल्यावर गियर एकदम स्मूथ झाले होते. माझी कुरबुरणारी सायकल सुद्धा हिरेनने झक्कास करून टाकली. 

स्नेहाने सर्वांना घर दाखविताना... सचिन आणि काशीनाथ गायकवाड यांचे आगमन झाले. सचिन मुंबई गोवा सायकलिंग अक्षय शेट्टी सोबत करतोय... तर काशीनाथ आपल्या पत्नीसाठी सायकल खरेदी करायला आले होते... विशेष म्हणजे त्यांच्या पत्नीला कॅननडेल सायकलच हवी आहे. २०१८ साली मुंबई पोलीस खात्यामधून इन्स्पेक्टर म्हणून  निवृत्त झालेले काशीनाथ साठीत सुद्धा जेमतेम पंचेचाळीस वर्षाचे वाटत होते. क्राईम ब्रँच मध्ये काम करून सुद्धा पोलिसी खाक्या त्यांच्या देहबोलीत कुठेच जाणवला नाही.  सायकलिंग करणारी ... निसर्गात रमणारी माणसे खूप सकारात्मक असतात... याचाच प्रत्यय आला. 'माझे ब्लॉग त्यांना आवडतात', हे ऐकून खूप बरे वाटले. स्नेहाने तर पुस्तक लिहिण्याचे आवाहन केले आहे.

हसतमुख डॉ सौदामिनीचे मंदस्मित... कोणत्याही व्यक्तीचे अंतरंग समजून घ्यायला खूपच आश्वासक होते. पेशंटना आपलेसे करून घेण्याची  ताकद त्यात आहे. 

अशी ही विविधरंगी माणसे जवळून अनुभवण्याचे भाग्य मला लाभले. निसर्गाबरोबर माणसे मला खूप आवडतात याचीच ही पावती आहे...

 पुन्हा एकदा स्नेहाचा चहा आला... सायकलिंगमुळे समर्पयामि दिवसेगाणिक वाढत आहे... याचे श्रेय मयुरेश डोळस  उर्फ एक नंबर आणि आदित्य दास उर्फ काका यांना द्यायला हवे...

डॉ राजेश बरोबर परतीची राईड सुरू झाली. 

आजची राईड अजय ललवाणीला समर्पित केली आहे.

सबका मंगल हो ! ! !

सतीश जाधव

मुक्त पाखरे....

आकांक्षा पुढती गगन ठेंगणे राईड...

आकांक्षा पुढती गगन ठेंगणे राईड ...

३ डिसेंबर २०२०

डोक्यात बऱ्याच मोठया सायकलिंग राईड घोळत होत्या. "ईस्ट टू वेस्ट इंडिया इज बेस्ट" ही राईड रमाकांत महाडिक ठरवत आहेत.  दररोज दिडशे किमी राईड सतत ३५ दिवस करण्याचे खडतर ध्येय ठेवले आहे या राईडसाठी.   यात भाग घ्यायचा असेल तर दररोज साठ-सत्तर किमी सायकल राईडचा सराव करणे आवश्यक होते. 

आज सकाळी पाच वाजता घर सोडले.  संगीताच्या तालावर आणि मराठी भावगीतांच्या बोलावर.. सुरू झाली सायकल सफर... गाण्याच्या लयीवर  पायाने सुद्धा ठेका धरला होता... त्याच बरोबर मानसुद्धा शास्त्रीय संगीतावर तान देत होती... खूप वर्षांनी "कठीण कठीण कठीण किती, पुरुष हृदय बाई" हे मानापमान नाटकातील आशाताईंनी गायलेले नाट्यगीत कानी पडले यातील "हसत-हसत फसवुनी हृद्बंध जोडिते π π π" या ओळीवर आशाताईंनी घेतलेली तान ऐकून हृदयाची तार झंकारली...

माझ्याच मस्तीत पहाटेच्या मस्त मधुर वाऱ्याची झुळूक अंगावर घेत, राईड सुरू होती. सायन हॉस्पिटलच्या पुढे आलो आणि पाठीला पांढरा बॅनर लावून एक सायकलिस्ट सायकलिंग करत होता. त्याच्या शेजारी भला मोठा भगवा झेंडा लावून दुसरा सायकलिस्ट चालला होता. जवळ गेल्यावर लक्षात आले...एक आंधळा मुलगा सायकलिंग करतोय...शेजारचा भगवा झेंडावाला सायकलिस्ट त्याला मार्गदर्शन करतोय... पुढे वॉकी टॉकी घेऊन एक मुलगा मोटारसायकलवर ड्रायव्हरच्या मागे उलटा बसून त्या दोघांना त्यांच्या मागून येणाऱ्या गाड्यांबाबत मार्गदर्शन करतोय. 

हे सर्व पाहिल्यावर मोबाईलचा व्हिडीओ कॅमेरा सुरू करून त्या अंध मुलाची मुलाखत घ्यायला सुरू केली.

"अजय ललवाणी" एक पंचविशीतला युवक... मुंबई महानगर पालिकेच्या जी उत्तर विभागात आपत्कालीन व्यवस्थापन खात्यात श्रमिक कामगार म्हणून काम करणारा... शंभर टक्के अंध असलेला मुलगा... सायकलिंग करतोय... आजच्या जागतिक अपंग दिनानिमित्त... ... मुंबई महापालिकेचे नाव उज्वल करणारा अजय... एक ध्येयवेडा मुलगा... सिंधी असून अस्खलित मराठी बोलणारा अजय... निघालाय दादर(मुंबई) ते गोंदिया आणि परत मुंबई सायकलिंग करायला... हे दोन हजार दहा किमीचे अंतर बारा दिवसात पूर्ण करणार आहे... 

दादरच्या छत्रपती शिवाजी महाराज क्रीडांगणातील श्री समर्थ व्यायाम मंदिरासमोरून त्याची ही ऐतिहासिक सायकल वारी आज सुरू झाली.  या सायकल सफरीचा पहिला पडाव १७५ किमी अंतरावरील नाशिक येथे आहे... पहाटे  चार वाजता अजयला फ्लॅग ऑफ करायला समर्थ व्यायाम मंदिराचे संस्थापक श्री अजय देशपांडे सर आणि श्री राजेश तळणीकर सर होते. या राईड साठी येणाऱ्या खर्चाचा बराच मोठा भार देशपांडे सरांनी उचलला आहे. तसेच मनपा अधिकाऱ्यांनी सुद्धा आर्थिक मदत केली आहे.

 अजय नुसता सायकलिष्ट नाही  तर विविध क्रीडा क्षेत्रात त्याने स्वतःचे नाव सुवर्णाक्षराने कोरले आहे. तो ऍथलीट आहे..., मार्शल आर्ट चॅम्पियन आहे..., उत्कृष्ट पोहणारा आहे... त्याने ज्युडो आणि स्विमिंग मध्ये राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पदके मिळवलेली आहेत. नुकतीच त्याने मुंबई-पुणे-मुंबई ही १८१ किमी सायकल राईड यशस्वीरित्या पूर्ण केली आहे. असा हा अष्टपैलू मुलगा आपले पदवी शिक्षण सुद्धा पूर्ण करतोय... काय म्हणावं या ध्येयवेड्या मुलाला... 

अजयने ऑक्टोबर २०१८ मध्ये ताश्कंद येथे झालेल्या दृष्टिहीन व मूकबधिर यांच्या जागतिक ज्यूडो स्पर्धेत भारताचे प्रतिनिधित्व केले आहे. जून २०१९ मध्ये त्याने हिमालयातील "फ्रेंडशिप पिक" आणि ऑगस्ट २०१९ मध्ये "माउंट युनुम" ही शिखरे पादाक्रांत केली आहेत. डिसेंबर २०१९ मध्ये मुंबई-गोवा-मुंबई बाराशे किमी अंतर  सात दिवसात पार केले आहे.

 त्याने सलग दोन वर्ष जलतरण स्पर्धेत राज्य विभागीय पातळीवर फ्रीस्टाईल, ब्रेस्ट स्ट्रोक, व बटरफ्लाय प्रकारात पदके जिंकली आहेत. या खेरीज  त्याने दिव्यांगाच्या राष्ट्रीय कबड्डी स्पर्धेत महाराष्ट्राचे प्रतिनिधीत्व केले आहे. तसेच तीन खुल्या मॅरेथॉन शर्यतीत त्याने भाग घेतला आहे. हा तरुण दादरच्या श्री समर्थ व्यायाम मंदिरात हा गेली चार वर्ष नियमितपणे मल्लखांबाचा सराव करीत आहे. त्याने अनेक मल्लखांब प्रात्यक्षिकातही सहभाग घेतला आहे.

"माझ्या दिव्यांग मित्रांनीही पुढे येऊन असे उपक्रम करावेत, त्यात सहभागी व्हावे. कुठलीही शारीरिक क्षती;  तुमची चिकाटी, तुमचे धैर्य हिरावून घेऊ शकत नाही, उलट तुम्हाला दुप्पट सामर्थ्य देते हे आपल्याला सर्व जगाला दाखवून द्यायचे आहे". अजयचे हे बोल अतिशय क्रांतिकारी आहेत.

गेले आठ महिने सतत जाणवणारी अव्यक्त भीती अनिश्चितता, चिंता व त्यावर मात करण्यासाठी शासनाचे सर्व निर्बंध पाळून अत्यंत जबाबदारीने आखलेली ही साहसी मोहीम करोनाच्या वैश्विक महामारी वर मात करण्यासाठी केवळ दिव्यांग बांधवांना नव्हे तर इतर सर्वांनाही एक नवी उमेद, उत्साह व उभारी देईल;  असा विश्वास अजयने व्यक्त केला आहे. 

अजयचे पुढचे स्वप्न; ऑक्टोबर २०२१ मध्ये काश्मीर ते कन्याकुमारी हे ३७०० किलोमीटर अंतर सायकल वरून २५ दिवसात पार करण्याचे आहे.

"खऱ्या अर्थाने आकांशा पुढती गगन ठेंगणे" ही उक्ती अजयने सार्थ केली आहे. माझ्याकडे असलेले तहान लाडू-भूक लाडू त्याला खायला दिले. 

तसेच सायकलवर लावायचे मोबाईल पाऊच भेट दिले. त्याच बरोबर भरपूर आशीर्वाद आणि शुभेच्छा आम्हा समर्पयामि आणि मुक्त पाखरे सायकलिस्ट परिवारातर्फे दिल्या. 

 त्याच्या सोबत असणाऱ्या मंदार पाटील, संदेश चव्हाण, प्रशांत देशमुख, गोपिनाथ आरज, प्रथमेश आडवडे, भगवान पाटील, गणेश सोनावणे, रितिक कासले, निरंकार  पागडे, अण्णासाहेब घुमरे या सपोर्ट टीमचे पोटभर कौतुक केले... 

यातील भगवान पाटील हे स्वतः अंध असून उत्कृष्ट मसाजर आहेत.. ते अजयसह सर्व सायकलिंग टीमचे मालिश करणार आहेत.

आज जागतिक अपंग दिनानिमित्त सायकलिंग जगताला यापेक्षा मोठी भेट काय बरे असेल !!!

एक उत्तुंग ध्येयवादी मुलगा... अजय बरोबर सायकलिंग करायला मिळालेय हे माझे भाग्यच होते.

आजची मुंबई-येऊर-मुंबई ही ८० किमी सायकल राईड अजयला समर्पित करतो आहे.

सतीश जाधव 

मुक्त पाखरे...

येऊर... एक सुखद राईड...

येऊर... एक सुखद राईड

१ डिसेंबर २०२०

आज वर्षा अखेरच्या महिन्याच्या, पहिल्या दिवशी माझ्या सायकल कर्मभूमीला... येऊरला भेट द्यायचे ठरविले.  कर्मभूमी बरोबर गुरूला पण भेट देणे महत्वाचे... म्हणून काल मयुरेशला फोन केला.

सकाळी साडेपाच वाजता सुरू झाली सायकल राईड लोअर परेल वरून... माझा साथीदार जिवलग दोस्त विजय, प्रशांतसह सहकुटुंब अलिबागला फिरायला गेला आहे, त्यामुळे आज माझ्या साथीला निसर्ग होता... 

खरं आहे... भरपूर सायकलिंग करायची असेल तर कुटुंबाला सुद्धा फिरवून आणणे अगत्याचे आहे... 

छोट्या म्युजिक बॉक्स वरील किशोर-लताच्या रोमँटिक गाण्यांचा आस्वाद घेत सायकल राईड सुरू झाली... 

"हम दोनो दो प्रेमी दुनिया छोड चले",  माझे अतिशय आवडते गाणे.  हे गाणे लागताच,  प्रिय सायकलला प्रेमाने थोपटले. टायर मधून येणाऱ्या लयबद्ध आवाजात माझे गुणगुणने सुद्धा सुरू झाले. जणूकाही सायकलशी मी गुजगोष्टी करू लागलो. सकाळचे शांत वातावरण, मंद वारे आणि तुरळक रहदारी या सर्वांचा आनंद घेत मजेत आणि एका लयीत पेडलिंग करत होतो.

मुलुंड केव्हा आले कळलेच नाही. टोल नाक्यावर हायड्रेशन ब्रेक घेतला... सोबत आणलेले भूक लाडू खात असताना बरेच सायकलिस्ट ठाण्याकडे जाताजाता अतिशय मस्त स्माईल देऊन, सुप्रभात आणि टाटा करत ठाण्याकडे जात होते. माझ्या ह्या आवडत्या स्पॉटवर सेल्फी काढून दहा मिनिटातच येऊर कडे निघालो. 

येऊरच्या पायथ्यालाच माझे मनाली-लेहचे सायकल साथीदार मिलिंद गोगटेंची भेट झाली. त्यांचा एक लूप मारून झाला होता... दुसरा लूप माझ्या बरोबर सुरू केला. वर्षभरातील त्यांनी केलेली सायकलिंग मधील प्रगती आणि पराक्रम ऐकून... मी स्तिमित झालो. विशेष म्हणजे त्यांनी सायकलिंगच्या प्रत्येक किलो मीटर्सची नोंद ठेवली आहे. तसेच प्रत्येक मिनिटांचा हिशेब लिहिला आहे. त्यांनी केलेले सायकलचे मॉडीफिकेशन आणि त्यानंतर घेतलेली उत्तुंग भरारी... लय भारी... सध्या ते ताशी २८ किमी वेगाने सायकल सहज चालवतात. दररोज साधारण ५० किमी सायकल राईड त्यांच्या अंगवळणी पडले आहे. दोन महिन्यानंतर सेवानिवृत्त होणारे मिलिंद भाऊ खऱ्या अर्थाने आझाद पंछी होणार आहेत. 

मिलिंद बरोबर गप्पा मारत मारत येऊरच्या समर्पयामि शॉपीकडे पोहोचलो... आणि अहो आश्चर्यम् ... हरिओम बाबाजी आणि स्नेहा आमच्या स्वागताला दारातच उभे होते. हिरेन शॉपी उघडण्याच्या तयारीत होता. सायकल,  शॉपीमध्ये पार्क केली. 

आणखी एक आश्चर्याचा सुखद धक्का स्नेहाने दिला... तिच्या येऊरच्या नवीन घरात आम्हाला चहापणासाठी बोलावले. खरं तर... स्नेहा येऊरच्या निसर्गरम्य वातावरणात समर्पयामि शॉपी शेजारी राहायला आलीय...  हीच गोष्ट आम्हा समर्पयामि परिवारासाठी अतिशय आनंदाची आहे. स्नेहाचा बोलका स्वभाव... चेहऱ्यावरचे आश्वासक हास्य... हे प्रत्येकाला खूप भावते... मला आणि मिलिंदला स्नेहाने सर्व घर दाखवले. घरात फुलविलेला बगीचा दाखवला.  झाडाफुलांवर अतोनात प्रेम करणारी स्नेहा... सर्वांना प्रिय आहे... 

"आपण चांगले, तर सारं जग चांगले" ह्या तिच्या ब्रीदने मनात आनंदाचे तरंग निर्माण झाले.

 आयुष्यभर सर्वांसाठी जगले... आता स्वतःसाठी जगतेय... याच साठी स्नेहा येऊरच्या गर्द हिरवाईत येऊन राहीलीय... निसर्ग सोबत असताना... ती एकटी कशी असेल... मधून मधून समर्पयामि परिवार स्नेहाला भेटणार आहे... तिचा पाहुणचार घेणार आहे... मिलिंद आणि स्नेहाच्या गप्पांमध्ये मी एव्हढा रंगलो की तास कसा गेला कळलेच नाही...

शॉपीमध्ये आलो आणि अरुणा, अविनाश, शरद सिद्धार्थ यांची भेट झाली. गेल्या महिन्यात शंकर महाराज मठ राईड मध्ये सिद्धार्थची ओळख झाली होती. आज तो आणखी बारीक भासला. सायकलिंग त्याने भलतीच मनावर घेतली आहे. त्याने, दोन वर्षापूर्वीचा स्वतःचा  फोटो  मोबाईलमध्ये दाखवला...प्रचंड फरक झाला आहे त्याच्यात... आता सिद्धार्थ १५० किमी राईड करायला सज्ज झाला आहे... समर्पयामिचा प्रत्येक सदस्य एकमेकांपासून इंस्पायर होतोय... ही फार मोठी गोष्ट आहे.

 सिद्धार्थचे मित्र अभिषेक व्यास आणि वरुण टिपणीस यांची सुद्धा ओळख झाली. दोघेही उमदे आहेत. अविनाशला आझाद पंछी गृपमध्ये सामील व्हायची ओढ लागली आहे.  त्याला महाबळेश्वर राईड करायची आहे पण नोकरीच्या रजेची आझादी नसल्यामुळे पंछी पिंजऱ्यात बंद आहे.

येऊर लूप चॅलेंज मध्ये एका दिवसात सर्वात जास्त लूप मारणारा शरद माझा फेव्हरिट दोस्त आहे.

इतक्यात माझा सायकलिंग गुरूचे... मयुरेश डोळसचे ... आगमन झाले. 

मागोमाग स्नेहासुद्धा गप्पात सामील झाली. काही महत्त्वाचे काम असल्यामुळे अरुणा लवकर निघाली होती.

हिरेनने माझी सायकल तपासून ओके केली ... महाराष्ट सरकारच्या राज्य बंदी आदेशामुळे आम्ही मुंबई-गोवा-मंगलोर सायकलवारी गणपतीपुळ्याला विसर्जित करून मुंबईला आलो होतो. त्यामुळे उद्यापासून मुंबई-वैतरणा-त्रंबकेश्वर वारी करण्याचे नक्की केले होते. त्यासाठीच सायकलच्या डॉक्टरचा... हिरेनचा... हात माझ्या सायकलवरून फिरणे आवश्यक होते.

छान पैकी फोटो सेशन झाले आणि सर्वांसोबत परतीचा प्रवास सुरु झाला....

मिलिंद आणि स्नेहाच्या स्वभावाचे नवीन पैलू समजले होते... त्यात नवीन मित्रांची भर आणि जुन्या मित्रांच्या गाठीभेटी... हे आजच्या येऊर सायकलिंगचे वैशिट्य होते. 

सतीश जाधव

स्वच्छंदी पाखरे ...

 

एक सुखद अनुभव...

एक सुखद अनुभव...

१५ नोव्हेंबर २०२०

सकाळी सहा वाजता सायकलिंगसाठी घराबाहेर पडलो. 

स्वप्नाने विचारले, 'आज कुठे दौरा'.

म्हणालो, 'माहीत नाही'.

 काहीच ठरवलं नव्हतं, कुठे जायचं, कोणाला भेटायचं. दिवाळीचा दिवस मोठा, नाही आनंदाला तोटा. हा आनंद परमप्रिय व्यक्ती बरोबर व्यतीत करावा हीच मनीची इच्छा होती. 

एक विचार चमकला आणि निघालो देवनारकडे. माझे परममित्र, पितृतुल्य, ट्रेकिंगचे गुरू श्री मधुकर गीते (वय वर्ष ८०) यांच्या घरी पोहोचलो. दाराची बेल वाजवली. डोळे चोळतच गीतेंनी दरवाजा उघडला. आश्चर्यचकित झाले गीते. माझा अवतार पाहून, सायकलिंग करत आलोय, हे त्यांनी ताडले. 

मला बसवून दहा मिनिटात फ्रेश होऊन आले. आता सुरू झाली गप्पांची मैफिल. २२ नोव्हेंबर पासून मुंबई - मंगलोर सायकल वारी करतोय, म्हणूनच आजच्या दिपावलीच्या दिवशी तुमचे आशिर्वाद घेण्यासाठी आलोय !!!  खूप आनंदित झाले गीते.

*प्रदूषण मुक्त भारत* ही संकल्पना घेऊन मुंबई - मंगलोर सायकलिंग करतोय, हे ऐकून गीते एकदम खुश झाले, भरभरून आशीर्वाद दिले. 

मला आवडणारे एक आदर्श व्यक्तिमत्व. जीवनाकडे पाहण्याचा सकारात्मक दृष्टिकोन खच्चून भरला आहे त्याच्याकडे. 

या वयात सुद्धा स्वतःची कामे स्वतः करणारे, ऋषीतुल्य जीवन जगणारे गीते माझे आदर्श आहेत. सकाळी अचानकपणे त्यांना भेटण्याचा विचार आला आणि  तडीस नेला याचा मला मनोमन आनंद झाला होता.

 व्हाट्स अँप, इन्स्टाग्राम, फेसबुकच्या माध्यमातून एकमेकांना शुभेच्छा देण्यापेक्षा, वडीलधाऱ्यांना प्रत्यक्ष भेटणे आणि त्यांचे आशीर्वाद घेणे किती आनंददायी असते याची प्रचिती आणि प्रतीती आजच्या दीपावलीच्या मोठ्या दिवशी आली.

मंगल हो सायकलिंग !!! 

सतीश जाधव

मुक्त पाखरे ...

श्री शंकर महाराज मठ राईड

श्री शंकर महाराज सायकल राईड

०८.११.२०२०

राजेशचा आदेश आला, आपल्याला पडघा येथील  हायवेला असणाऱ्या श्री दत्त स्नॅक्स बारमध्ये मिसळ पाव खायला जायचे आहे. तयारी झाली, गृपवर मेसेज टाकला मुंबई ते मंगलोर सायकल सफारीच्या तयारीसाठी  आज मोठी राईड करायची होती.

सकाळी सहा वाजता कळवा स्टेशन वरून सायकल सफारी सुरू झाली. सोबत विजय होता. राजेश आम्हाला वाटेतच भेटला. पंधरा मिनिटात खारेगाव टोल नाक्यावर पोहोचलो. पाच मिनिटात अविनाश आणि त्याचा मित्र सिद्धार्थ आले. मागोमाग चिराग, प्रशांत, शरद आणि प्रिन्स आले. अनपेक्षितपणे मोठा गृप झाला होता. गोबरा हसरा सिद्धार्थ खूप पॉझिटिव्ह भासला. शरद म्हणजे एनर्जीचा स्त्रोत आहे. चिरागचा स्टॅमिना खूप वाढला आहे. बोलका अविनाश एकदम खुश होता. मितभाषी प्रिन्सने गालात स्माईल दिले, तर प्रशांत आता आपलं कसं होणार अशा अविर्भावात होता. पण मला खात्री आहे की मुंबई ते मंगलोर सफारी प्रशांत सहज पूर्ण करणार आहे.

आता सुरू झाली पूर्व द्रुतगती महामार्गावरून आम्हा नऊ जणांची सायकल राईड. महामार्गावरील रहदारी टाळून, थोड्याच वेळात आंजर्ले फाट्यावरून पाईपलाईन मध्ये वळलो. वातावरण आल्हाददायक आणि प्रसन्न होते. दोन्ही बाजूला असलेल्या मोठया पाईप मधून सायकल राईड करणे म्हणजे पर्वणी होती. निवांतपणा आणि गप्पांचा बहर पाईपच्या प्रांगणात खुलून आला होता.

अविनाश माझ्या जोडीने सायकलिंग करत होता. भिमाशंकर सायकल वारीच्या गमतीजमती त्याला सांगत होतो.  म्हणाला, 'सर, तुमच्या बरोबर महाबळेश्वर राईड करायची आहे'. त्याला माझे पुढील कार्यक्रम सांगितले. त्याप्रमाणे तारखा नक्की करण्याची कामगिरी अविनाशवर सोपविली. गेल्या वर्षी प्रशांत आणि चिराग समवेत रेवस-महाड-महाबळेश्वर- वाई- पुणे-मुंबई अशी सायकल सफर केली होती.  त्या नंतर विजय बरोबर खोपोली-खंडाळा-पुणे- महाबळेश्वर-महाड- मुंबई अशी सफर केली होती. अविनाशला महाड मार्गे महाबळेश्वर सफर करायची आहे.

पाईप लाईन मधून जातानाच सूर्योदय झाला. 

समुद्रकिनाऱ्यावरून, डोंगरावरून सूर्योदय अनेक वेळा पाहिले होते. पण पाईप मधून सूर्याचा उदय वेगळाच भासला. मुंबईला पाणी पुरवठा करणारे हे पाईप म्हणजे मुंबईची जीवन वाहिनी होती, तर सूर्याचा उदय उत्साहाची, चैतंन्याची  जननी होती. मानवनिर्मित ठोकळ्यासारख्या दिसणाऱ्या इमारती या लोकेशनवर निर्जीव भासत होत्या. पाईप लाईन संपवून पिसे  पांजरापुर जवळ पुन्हा महामार्गावर आलो.

आज विजय, राजेशच्या साथीने पेडलिंग करत होता. अविनाश आणि सिद्धार्थ अव्याहत गप्पा मारत होते. चिराग प्रशांतला चिअरअप करत होता, तर शरद आझाद पंछी सारखा मागे पुढे बागडत होता. तासाभरात वडप नाक्यावर पोहोचलो. समोर दिसणारे प्रसिद्ध शांग्रीला रिसॉर्ट ओस पडले होते. चहा बिस्कीटचा हायड्रेशन ब्रेक घेतला. सकाळीच अविनाशला चणे खायची हुक्की आली. विजयने आयुर्वेदिक मसाले दूध काढले. राजेश वेळेचे गणित करत होता. टपरीवरचा चहा एकदम झकास होता. सिद्धार्थने आणखी एक कप चहा घेतला आणि सर्वांचे बिल दिले. आज तो पहिल्यांदाच ग्रुप मध्ये आला होता, त्यामुळे जाम खुश होता. उजव्या पायाला फ्लूरोसंट पट्टी लावून मोठ्या राईडसाठी आज प्रथमच बाहेर पडला होता. त्याच्या सायकलची सीट खूपच खाली होती. तिला व्यवस्थित ऍडजस्ट केली. विशेष म्हणजे अविनाश आणि सिद्धार्थच्या गळ्यात शिट्टी होती. 

दूध पिणाऱ्या राजेशला वेफर्स पाकिटांच्या मुंडावळ्यात, लग्नातल्या नवरदेवासारखे पकडले होते. आडव्या टाकलेल्या सायकलच्या लोकेशनवर गृप फोटो काढून पुढे प्रस्थान केले.

पंधरा मिनिटांचा ब्रेक घेऊन पुढची राईड सुरू झाली. हायवेला सुद्धा अविनाश आणि सिद्धार्थ बाजूबाजूने  सायकलिंग करत होते. पुढे सिद्धार्थला समजावून सांगितले.

हायवे वरून पाऊण तासाची राईड करून श्री दत्त स्नॅक्स हॉटेलकडे पोहोचलो. मोटार सायकल स्वारांची बुलेट रायडर गॅंग आली होती. एका मोटरसायकलिस्टने आमची आस्थेने चौकशी केली. आम्ही मुंबई तेे मंगलोरसाठी प्रॅक्टिस करतोय, हे ऐकून तो एकदम खुश झाला. माझ्याबरोबर फोटो सुद्धा काढला.

 खुपच गर्दी होती श्री दत्त हॉटेलमध्ये, म्हणून तेथे न थांबता खडवली बायपास जवळील स्वप्नीलच्या हॉटेलमध्ये विसावलो. मिसळपाव, वडापाव वर सर्वांनी ताव मारला. व्रतस्थ विजयने घरून डबाभर आणलेली साबुदाणा खिचडी काढली. मी तर साबुदाणा खिचडी सोबत तर्रीवाली उसळ मागविली. एका नवीन कॉम्बिनेशनचा  शोध लागला होता. साबुदाणा खिचडी आणि उसळीचा रस्सा... एकदम सरसरून डोक्याचे केस उभे करणारा... मनमुराद नास्ता झाला.

सायकलिंगचे एक बरे असते. खूब खाव... खूब पचाव... 

हॉटेल मालक स्वप्नील, राजेशचा दोस्त निघाला. राजेश पेशाने नुसता डॉक्टर नाही तर एक अतिशय चांगला सहृद माणूस आहे. त्याच्या लाघवी बोलण्याने अनोळखी माणसेंसुद्धा चटकन त्याचे दोस्त होतात.

खडवली स्टेशनकडे राईड सुरू झाली.  रस्ता  छोटा.. दोन्ही  बाजूला झाडी.. रहदारी नाही... त्यामुळे पेडलिंगचा जोर वाढला होता. पंधरा मिनिटात भातसा नदीवरील पुलावर पोहोचलो.  

तेथेच शेजारीच धम्म विपुल विपश्यना केंद्र आहे.  नदीच्या एका किनाऱ्याला बरेच तरुण अंघोळीसाठी पाण्यात उतरले होते. तर दुसऱ्या किनाऱ्यावर  दशक्रिया विधी चालू होते. नदीत उतरण्याचा मोह आवरता घेतला. सिद्धार्थ आणि शरदला काही कामानिमित्त घरी लवकर पोहोचायचे होते.

खडवली स्टेशनच्या रेल्वे लेव्हल क्रॉसिंग जवळ दहा मिनिटे थांबावे लागले. त्यात राजेश, विजय, शरद, अविनाश चुळबुळ करत पलीकडे गेले.  परंतु बाकीच्या साठी थांबणे त्यांना क्रमप्राप्त होते.

पुढे फाळेगावात मासे बाजार भरला होता. शरदने गिमिक केले. एक ताजी फडफडीत कोळंबी खाण्याचा प्रताप केला.

तर बऱ्याच महिन्याने पाहिलेला लांबसडक वाम मासा उचलून झकास फोटो काढला.

पुढे चढ-उताराचा  रस्ता सुरू झाला. उन्हाचे चटके जाणवू लागले होते. परंतु आजूबाजूला झाडी असल्यामुळे पेडलिंग सुसह्य झाले होते. दिड तास राईड झाल्यावर काळू नदीवरील 'रुंदे पुलावर' आलो. नावाप्रमाणेच हा पूल दोन गाड्या सहज पास होतील एव्हढा रुंद होता. काळू नदीचा अतिशय विहंगम नजारा होता. शांत निवांत निळे पाणी आजूबाजूला रंगांची उधळण करणारी झाडी. त्यांचे  प्रतिबिंब, जलात उतरलेली नभाची निळाई. काय वर्णावा हा देखावा ! ! !

मनात शब्दांची बरसात सुरू झाली....

निळे नभ जलाशयी ओथंबूनी पाहे स्वतःला

जलाशये धरुनी ठेविले नभाच्या प्रतिबिंबाला

नदीकाठच्या तरु वेलींनाही नाही मोह आवरला

वाऱ्यासवे झुलताना जलात न्याहळती स्वतःला

रंगीत गंधित पुष्प लतावेली कुजबुजती वाऱ्याला

पक्षी फुलपाखरे न् भुंगे अधिकच गमती तयाला

प्राणवायू तो हवेत मिसळी तरुलतांनी सोडलेला

वाहत्या जलाने ही अवचित स्वतःत सामावला

जल लहरींनी निळा जलाशय मनमोहक सजला

निळ्या मनमोराचा पिसारा क्षणार्धातच फुलला

शिणवटा सायकल वीराचा क्षणार्धातच संपला

सायकल सुद्धा सुखावली..

जलासंगे बोलू लागली..

तुझ्याचसाठी आले येथे...

कोलाहल सोडून तेथे..

तुझ्याच रंगात रंगले मी

आनंदाची उठली उर्मी

डोळे मिटावे तुला बिलगावे

या चित्राचा भागच व्हावे

सगळे वाटे कवेत घ्यावे

अन् असेच हरवून जावे...

पुलकित मनाने निशब्द गावे

रंगीत आनंदित फुलपाखरू व्हावे.

खरंच दत्तगुरूंचे परमशिष्य श्री शंकर महाराजांचा मठ काळू नदी वरील रुंदे पुलाशेजारी का आहे याचा उलगडा झाला. ह्या नदीचा संगम पुढे आंबिवली जवळ भातसा नदीशी झाला आहे.

पूल ओलांडताच टिटवाळा हद्द सुरू झाली. शेजारीच असलेल्या श्री शंकर महाराजांच्या मठात गेलो. अतिशय सुंदर वास्तू... पावित्र्यपूर्ण वातावरण... सोशल डिस्टनसिंग पाळून मठात प्रवेश सुरू झाला होता. श्री शंकर महाराजांचे दर्शन घेतले.

सभामंडपात थोडावेळ ध्यानस्थ झालो.  महाराजांची प्रतिमा असलेला गाभारा आकाशातील ग्रह ताऱ्यांनी सजविला होता. निसर्गाच्या दुनियेतून अध्यात्माच्या विश्वात प्रवेश झाला होता. ही वेगळीच शांतता होती. स्थितप्रज्ञतेची प्रथम पायरी मठात मिळाली. शेजारीच ध्यान केंद्र सुद्धा आहे. सर्वांनी पहावी, अनुभवावी अशी ही वास्तू... एका पवित्र मंगलमय वातावरणाने व्यापली होती.  मला महाराजांच्या मठात नेण्याची राजेशची मनोकामना पूर्ण झाली होती. आजच्या राईडचे ही फलनिष्पत्ती होती.

येथून फक्त तीन किमी अंतरावर टिटवाळा, श्री महागणपती मंदिर आहे. मंदिराकडे जाण्यासाठी सायकलिंग सुरू झाली. साडेअकरा वाजले होते. पंधरा मिनिटात गणपती मंदिराकडे पोहोचलो. शरद, सिद्धार्थ, अविनाश पुढे निघाले. बाकीचे मंदिराजवळ गेले. मुख्य दर्शन बंद होते. कळसाचे दर्शन घेऊन आम्ही कल्याणकडे प्रस्थान केले.

कल्याण माळशेज हायवेच्या तिठ्यावर पोहोचलो. येथे पुढे गेलेली मंडळी नारळ पाणी पीत होते. चिराग  आणि प्रशांतला  उसाच्या रसाची लहर आली. त्यांच्यात मी सामील झालो. आता प्रिन्स सुद्धा पुढे जाणाऱ्या मंडळीत सामील झाला.

उन्हाचा कडाका जोरदार जाणवू लागला. दहा किमी राईड करून शहाड स्टेशन जवळील पुलाच्या अलीकडे हायड्रेशन ब्रेक घेतला. विजय म्हणला, 'आपण ट्रेनने जाऊया'. दुपारच्या उन्हात राईड करण्यापेक्षा रेल्वे सोईस्कर वाटली. प्रशांत, चिराग आणि राजेश यांना टाटा केला. त्यांनी ठाण्याकडे राईड सुरू केली.

आजच्या ६२ किमी सायकल सफरीची सांगता शहाड स्टेशनला झाली.

रमणीय तानसा पाईप लाईन, रखरखीत नाशिक महामार्ग, निसर्गरम्य पडघा टिटवाळा रस्ता, भातसा आणि काळू नदीचे दर्शन, शांत निवांत श्री शंकर महाराज मठ, बंद टिटवाळा गणपती मंदिर या सर्व गोष्टींना एकत्र आणण्यासाठी राजेशची धडपड खरोखर वाखाणण्याजोगी होती. मित्रांसह सायकलीवर बसलेले प्रेम त्याला आता स्वस्थ बसू देत नाही, हेच आजच्या राईडचे वेगळे वैशिष्ट्य होते.

सतीश जाधव
मुक्त पाखरे...